С’я́чык старое ’брошка’ (Сл. Брэс., Сакал.). Магчыма, вытворнае ад с’яць ’ззяць, зіхацець’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
erglänzen
vi (s, h) (за)блішча́ць; (за)ззя́ць; асвяці́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
заззя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
Пачаць ззяць. //перан. Выявіць на твары радасць, задавальненне. Раптам Славік павярнуўся да мяне, і я аж здзівіўся, убачыўшы, як заззялі яго вочы.Даніленка.Крушынскі заззяў ад радасці і ківаў галавою ў знак згоды.Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Зява́ць ’міжвольна ўдыхаць паветра’. Рус.зева́ть, укр.зіва́ти, польск.ziewać, н.-луж.zewaś, чэш.zivati, славац.zívať ’тс’, славен.zę̋vati ’трымаць вусны адкрытымі, крычаць’, серб.-харв.зе́вати ’трымаць вусны адкрытымі, зяваць’, ’ззяць’. Ц.-слав.зѣвнѫти. Ст.-рус.зѣвати (XVIII ст.). Ад і.-е.*gʼhēi‑ ’быць пустым’ > прасл.*zě‑ з дадаткам дзеяслоўнага ітэратыўнага суф. ‑va‑: zěvati. Пра корань гл. ззяць1. Слав. слова мае балт. адпаведнікі: літ.žióvauti, лат.žàvât ’ззяць, зяваць’ (лат.ž не тлумачаць Мюленбах-Эндзелін, 4, 798 і 795; Фрэнкель, 1312; Траўтман, 368). Фасмер, 2, 91. Шанскі (2, З, 84) тлумачыць зевать ад зев (гл. зеў).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
залаці́цца, залаціцца і залоціцца; незак.
1. (залаціцца). Станавіцца залацістым; набываць адценне, колер золата. Стаў край неба залаціцца.Крапіва.
2. (залаціцца). Вылучацца сваім залацістым колерам, бляскам; ззяць, зіхацець (пра што‑н. залатое, залацістае). На нізкарослых бярозах залаціцца жоўтае лісце.В. Вольскі.
3. (залоціцца). Зал.да залаціць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ярчэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; незак.
Станавіцца больш яркім; ззяць, зіхацець. Святло набліжалася і ярчэла даволі хутка, але раптам згасла.Кулакоўскі.Ярчэюць залатыя россыпы зор.Лынькоў.//перан. Станавіцца больш выразным, бачным, адчувальным. Толькі нязменна ярчэе Ленінскай праўды святло.Глебка.Людскія рукі ў працы нылі, А зрок ярчэў ад шчасця жыць.Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трамаце́ць ’мігцець (пра зоры на марозе)’ (ваўк., Сл. ПЗБ), ’пералівацца (пра кветкі)’ (ваўк., ЛА, 2), ’ззяць’ (узд., Сл. ПЗБ). Дзеяслоў шматразовага дзеяння ад трамце́ць, трымцець, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прамяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Свяціцца праменямі. Ясна зоры твае [Масква] прамянеюць, Поўна дум пра цябе галава.Броўка.//перан. Блішчаць, ззяць (пра вочы). Па .. [Люсіным] твары палалі падобныя на вяснянкі крапінкі, вочы прамянелі ціхім сарамлівым шчасцем.Карпюк.//перан. Выяўляць сваім знешнім выглядам задавальненне, радасць, шчасце (пра чалавека). [Пецька] увесь прамянеў ад радасці, што сядзіць.. разам з усімі.Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)