адве́чнасць, ‑і, ж.
Выс. Існаванне з самага пачатку; спрадвечнасць; далёкае мінулае. Мне марыцца: Нібыта той дарогай з адвечнасці вярнуліся гады. Кляшторны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здаро́жаны, ‑ая, ‑ае.
Стомлены, замораны дарогай, у дарозе. Дзверы ціхенька адчыніліся, і ў пакой улез здарожаны чалавек у чорным кажушку. Быкаў. // Які выражае стомленасць дарогай. Калі б у гэты момант гаспадар ці гаспадыня паглядзелі на Сяргея, яны заўважылі б, што на твары яго, здарожаным і бледныя, выступіла як у хворага, нездаровая, плямамі, чырвань. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плу́стаць ’бадзяцца невядома дзе, марма хадзіць’ (рагач., Рам. 3), рус. бранск. плу́стать ’бадзяцца без справы’. Узнікла ў выніку кантамінацыі лексем плутщъ/плутатъ і плусшпь ’блудзіць, ехаць не той дарогай’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
карава́ншчык, ‑а, м.
Чалавек, які суправаджае караван (у 1 знач.). — Калі вернешся назад, — сказаў.. караваншчыку Фёдар, — тады караван свой вядзі другой дарогай. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзю́кер
(ням. Düker, ад лац. ducere = весці)
водаправод, пракладзены пад рэчышчам ракі або канала, па схілах і дне яра, пад дарогай і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Наоблап ’пакідаючы каляіну ў сярэдзіне, між колаў (адно кола пасярэдзіне дарогі, а другое — за дарогай) пры яздзе па гразкай ці выбітай дарозе’ (ТС). З на+об+лап, параўн. аблапіць ’абхапіць’, гл. лапа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прасе́ка ’ачышчаная ад дрэў паласа ў лесе, якая служыць граніцай участка, дарогай і пад.’ (ТСБМ), гл. і про́сека. Да прасякаць, сячы (гл.). Аб гэтых словах як дарожных тэрмінах гл. Куркіна (Этимология–1968, 94).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няе́зджаны, ‑ая, ‑ае.
Такі, па якому зусім або даўно не ездзілі. Машыны ішлі напрасткі, выбіраючы абавязкова няезджаную паверхню. Мележ. Каленік ідзе даўно няезджанай дарогай. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасачы́ць, ‑сачу, ‑сочыш, ‑сочыць; зак.
Сачыць некаторы час. Вырашылі пасачыць за дарогай. Было цікава ведаць, ці дужа тут вялікі рух. Неўзабаве пачулі гул машын. Дзенісевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
санінстру́ктар, ‑а, м.
Санітарны інструктар. [Смірын] з Івіным пабеглі палявой дарогай і на ўзлеску ўбачылі малодшага ўрача палка Эскіна, які з санінструктарам перавязваў раненага танкіста. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)