накра́сці, ‑краду, ‑крадзеш, ‑крадзе; зак., чаго.
Набыць крадзяжом нейкую (звычайна вялікую) колькасць чаго‑н. [Сузон] накраў у лесе жэрдак і трохі падправіў гумно. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакаўны́, ‑ая, ‑ое.
Тое, што і пакоўны. Недалёка ад Барак у чыстым полі адзінока стаялі пакаўное панскае гумно і старая хата. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засціртава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.
Скласці ў сцірты (збожжа, салому і пад.). — Нашы ўсё звезлі ў гумно, засціртавалі, — быццам сама сабе сказала Параска. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Клу́ня ’гаспадарчы будынак для складвання снапоў, сена, пуня’ (ТСБМ, Нас., Касп., ТС, Сл. паўн.-зах., Федар., Гарэц., Сцяшк., Маш., Тарнацкі, Studia, ДАБМ, Шушк., Шн., Гарб., Грыг., Жыв. сл., Зн. дыс., Хар., Нік. Очерки), ’гумно’ (Мат. Гом., Гарэц., Яруш., Хар., Абабур., Янк. II). Укр. клуня, рус. клуня ’тс’, польск. klunia ’тс’ (усходнеславянскага паходжання). Балтызм. У якасці крыніцы прыводзяцца літ. klúonas ’ток, гумно’, лат. kluõns ’тс’. Гл. Лаўчутэ, Балтизмы, 13 з літаратурай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папарахне́ць, ‑ее; зак.
Разм. Стаць спарахнелым, трухлявым — пра ўсё, многае. [Нахлябіч] паглядзеў навокал ды і кажа: гумно.. ваша ледзьве ліпіць, ды і ўсе будынкі папарахнелі, зараз параскідаюцца. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уве́зці, увязу, увязеш, увязе; увязём, увезяце; пр. увёз, увезла; зак., што.
Завезці, даставіць куды‑н., унутр чаго‑н. Увезці калёсы ў гумно. Увезці тавары з-за мяжы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чый-не́будзь, чыя-небудзь, чыё-небудзь; займ.
неазначальны. Які належыць каму‑н. Тое, што Міканор збіраўся бурыць не чыё-небудзь, а сваё гумно, не давала супакаення. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абабе́гчы, абабягу́, абабяжы́ш, абабяжы́ць; абабяжы́м, абабежыце́, абабягу́ць; абабе́г, -гла; абабяжы́; абабе́ганы; зак., каго-што.
1. без дап. Бягом зрабіць круг вакол каго-, чаго-н.
А. гумно.
А. вакол дома.
2. Бегучы, абмінуць каго-, што-н.
Абабег нас толькі адзін спартсмен.
3. Паспешліва, бегаючы, пабываць у многіх, у розных месцах.
А. ўсіх суседзяў.
4. перан. Хутка распаўсюдзіцца, стаць вядомым.
Навіна абабегла ўсю вёску.
|| незак. абабяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
замшэ́ць і заімшэ́ць, ‑эе; зак.
Абрасці, пакрыцца мохам. Страха, вядома, ужо даўнавата паспела замшэць і грузна апускалася над вокнамі. Пестрак. Заімшэла гумно, І дзядоўская кузня Звекавала даўно. Чэрня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Малатня́ ’ток’ (паст., Сл. ПЗБ). Бел. рэгіяналізм, якому паводле ўтварэння адпавядае серб.-харв. млатња ’малацьба’. Семантычнымі адпаведнікамі з’яўляюцца чэш. mlatevna ’ток у гумне’, славац. mlatovna ’ток, гумно’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)