Разм. Той, хто пачынае, арганізоўвае што‑н.; верхавод, зачыншчык. Была .. [Майка] ў школе верхаводам, завадатарам усякіх гульняў.Лынькоў.Заўсёды і ўсюды знойдзецца свой завадатар, нехта такі, хто становіцца над астатнімі.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
jednoręki
аднарукі;
jednoręki bandyta — аднарукі бандыт (пра аўтамат для гульняў)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
АСТАПКО́ВІЧ Ігар Вячаслававіч
(н. 4.1.1963, г. Наваполацк),
бел. спартсмен (лёгкая атлетыка — кіданне молата), засл. майстар спорту СССР (1991), Беларусі (1995). Скончыў Наваполацкі політэхн.ін-т (1986). Чэмпіён Еўропы (1990), пераможца гульняў Добрай волі (1990), сярэбраны прызёр Алімпійскіх гульняў (1992), чэмпіянатаў свету (1991, 1993, 1995), Кубка Еўропы (1994).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ігры́шча ’вечарынка моладзі з песнямі, музыкам і скокамі’ (Бяльк., Шат., Інстр. II), ’танцы, скокі’ (Сцяшк. МГ), ’вясковыя вячоркі, забаўныя зборышчы’ (Мал.). Рус.дыял.и́гри́ще ’гулянне моладзі з песнямі і скокамі’, ’вечарынка моладзі’, ’каляднае гулянне, калядная гульня’, ’месца гуляння, гульняў’, укр.гри́ще, ігри́ще ’месца для гульні; святочныя забавы моладзі’ (Грынч.), польск.igrzysko ’барацьба, спаборніцтва’, ’забаўныя мерапрыемствы з музыкам і танцамі’, ’відовішча’, чэш.hřiště ’месца для гульняў і спорту’, славац.ihrisko ’тс’, славен.igrišče ’тс’, серб.-харв.ѝгрӣште ’тс’, балг.игри́ще ’тс’, макед.игриште, игралиште ’тс’. Ст.-слав.игрище ’арэна’, игрища мн. ’забавы’, ст.-рус.игрище ’забава, відовішча’, ’месца гульняў, відовішчаў’. Ст.-бел.игриско ’гульня, турнір’ (1677 г.) з польск. (Булыка, Запазыч.). Прасл.*jьgrišče ўтворана ад *jьgrati (гл. іграць) з суф. ‑išče; параўн. зборышча, гульбішча, явішча. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 8, 211–212; Слаўскі, 1, 446–447. Ад ігрышча з суф. ‑нік ігрышчнік ’удзельнік сялянскага каляднага гульбішча’ (Нас. Доп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сквер, ‑а, м.
Невялікі гарадскі грамадскі сад. Белы дом стаіць пры шумным скверы Паміж ліп і клёнаў маладых.Непачаловіч.У родным Мінску, ў ціхім скверы, Пасля гульняў і прыгод, Сталі марыць піянеры Пра завоблачны палёт.Кірэенка.
[Англ. square.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Túmmelplatz
m -es, -plätze
1) пляцо́ўка для гу́льняў
2) арэ́на, мане́ж
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
качэ́лі, ‑яў; адз.няма.
Тое, што і гушкалка. Там [у парку] забаў цікавых шмат. Там чакаюць нас качэлі.А. Александровіч.[Валя] распланавала гладкую пляцоўку на асобныя квадраты і вызначыла месцы для розных спартыўных гульняў: валейбола, гарадкоў, качэляў і каруселяў.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калянда́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Сістэма лічэння дзён у годзе.
Юліянскі к. (старога стылю). Грыгарыянскі к. (новага стылю).
2. Табліца або кніжка з пералікам усіх дзён года (з рознымі даведачнымі звесткамі).
Настольны к.
Адрыўны к.
3. Размеркаванне па днях, месяцах асобных відаў дзейнасці.
К. заняткаў.
К. футбольных гульняў.
|| прым.калянда́рны, -ая, -ае.
К. год.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
буленгры́н
(англ. bowling-green = паляна для гульняў у шары)
рэгулярны ўчастак парку, заняты газонам, разнавіднасць партэра 2.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ігры́шча, ‑а; Рмн. ‑аў; н.
Збор моладзі для гульняў, танцаў і іншых забаў; вечарынка з пітвом, частаваннем. Моладзь зрабіла танцавальную пляцоўку і наладжвала ігрышчы.Марціновіч.У Змітраковай хаце спраўлялі ігрышча, і мы, дзетвара, хадзілі глядзець, як скачуць дарослыя.Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)