уда́рный​II в разн. знач. (связанный с ударом) уда́рны;

уда́рная волна́ уда́рная хва́ля;

уда́рное буре́ние уда́рнае бурэ́нне;

уда́рная войско́вая гру́ппа уда́рная вайско́вая гру́па;

уда́рные музыка́льные инструме́нты уда́рныя музы́чныя інструме́нты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раскало́цца сов.

1. расколо́ться;

пале́на ~ло́лася папала́м — поле́но расколо́лось попола́м;

лёдавая паве́рхня ~ло́лася — ледо́вая пове́рхность расколо́лась;

2. перен. (распасться) расколо́ться;

гру́па ~ло́лася на два ла́геры — гру́ппа расколо́лась на два ла́геря

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

узбо́ч

1. нареч. сбо́ку, ря́дом;

ён ішо́ў у. — он шёл сбо́ку (ря́дом);

2. предлог с род. в стороне́ от;

у. на́сыпу стая́ла гру́па людзе́й — в стороне́ от на́сыпи стоя́ла гру́ппа люде́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асяро́ддзе ср.

1. в разн. знач. среда́;

з рабо́чага ~ддзя — из рабо́чей среды́;

паве́транае а. — возду́шная среда́;

пажы́ўнае а. — биол., перен. пита́тельная среда́;

2. (группа людей) круг м.;

у ~ддзі сябро́ў — в кругу́ друзе́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наро́д м.

1. (род. наро́да) (нация, население страны) наро́д;

2. (род. наро́ду) (группа людей) наро́д;

працо́ўны н. — трудово́й наро́д;

по́дзвіг белару́скага наро́да — по́двиг белору́сского наро́да;

мно́га ~ду — мно́го наро́ду;

◊ хаджэ́нне ў н. — хожде́ние в наро́д

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

насажде́ние

1. (действие) насаджэ́нне, -ння ср.; укаране́нне, -ння ср.; завядзе́нне, -ння ср.; увядзе́нне, -ння ср.; пашырэ́нне, -ння ср., распаўсю́джванне, -ння ср.;

2. (группа растений) насаджэ́нне, -ння ср., паса́дкі, -каў мн.;

зелёные насаждения зялёныя насаджэ́нні (паса́дкі);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уда́рны I в разн. знач. уда́рный;

~ная брыга́да — уда́рная брига́да;

ва ўда́рным пара́дку — в уда́рном поря́дке

уда́рны II в разн. знач. уда́рный;

~ная вайско́вая гру́па — уда́рная войскова́я гру́ппа;

~ныя музы́чныя інструме́нты — уда́рные музыка́льные инструме́нты;

у. механі́зм — уда́рный механи́зм

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ту́рман 1 ‘голуб асобай пароды, які куляецца пры палёце’ (ТСБМ). Укр. ту́рман ‘тс’, рус. ту́рман ‘тс’. Цёмнае слова. Як здаецца, пэўныя падставы мае думка Фасмера (4, 124) пра гукапераймальнае паходжанне слова, параўн. рус. пск. дать ту́рмана ‘ўпасці, паляцець уніз галавой, перакуліцца’ (1858 г., СРНГ) пры тури́ть ‘кідаць з вышыні’ (гл. турнуць). Аднак большасць даследчыкаў схіляецца да ўтварэння на базе французскага дзеепрыметніка tournant ‘які абарачаецца, круціцца’ (паводле Гараева, 380: франц. tourner ‘вярцець’), гл. ЕСУМ, 5, 683; Арол, 4, 119. Ідэя перакульвання пры найменні гэтага голуба пераважае, параўн. англійскую назву бірмінгемскіх ролераў roller ад roll ‘вярцецца, катацца’, roll over ‘перакульвацца’. Паводле Сетарава (Тюрк. лекс. элем., 39), назва птушкі — цюркізм.

Ту́рман 2 (ту́рмын) ‘дурань, неразвіты чалавек’ (Юрч. Фраз.), ‘дурыла, тупіца’ (мсцісл., З нар. сл.). Няясна. Параўн. польск. дыял. turman ‘дрэнь, нягоднік, марнатраўца’, turmanić ‘марнатравіць, нішчыць’, якія, відаць, ад turma ‘группа, натоўп, вайскоўцы’ (< лац. turma ‘найменшы атрад конніцы ў Старажытным Рыме’), гл. Варш. сл., 7, 171; Брукнер, 585. Аднак па лінгвагеаграфічных прычынах запазычанне менш верагоднае, чым мясцовы наватвор. Параўн. ду́рман ‘дурань’ (ТС), дурмана́й ‘тс’ (Сл. ПЗБ) як магчымыя зыходныя “звонкія” варыянты слова, утвораныя пры дапамозе суф. ‑ман; звязана з дурны́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

па́ртыя ж.

1. полит. па́ртия;

2. (группа) па́ртия;

геалагі́чная разве́дачная п. — геологи́ческая изыска́тельная па́ртия;

3. (количество чего-л.) па́ртия;

атры́мана но́вая п. тава́ру — полу́чена но́вая па́ртия това́ра;

4. муз. па́ртия;

5. (в игре) па́ртия;

згуля́ць ~тыю ў ша́хматы — сыгра́ть па́ртию в ша́хматы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́ла ср.

1. колесо́;

махаво́е к. — махово́е колесо́;

2. круг м.; окру́жность ж.; кольцо́;

3. (группа людей, объединённых какими-л. связями) круг м.;

◊ зачарава́нае к. — заколдо́ванный круг;

к. фарту́ны — колесо́ форту́ны;

крыво́е к. — криво́е колесо́;

пя́тае к. ў во́зе — пя́тое колесо́ в теле́ге;

ні ў к. ні ў мя́ла — ни бо́гу све́чка ни чёрту кочерга́;

устаўля́ць па́лкі ў ко́лы — вставля́ть па́лки в колёса;

павярну́ць к. гісто́рыі наза́д — поверну́ть колесо́ исто́рии вспять

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)