ГРУДНА́Я КЛЕ́ТКА,
аснова груднога аддзела тулава ў паўзуноў, птушак, млекакормячых жывёл і чалавека, складзеная з грудных пазванкоў, рэбраў і грудзіны; частка восевага шкілета амніётаў. З’явілася ўпершыню ў паўзуноў у сувязі з прагрэсіўным развіццём органаў апоры (апора плечавога пояса) і дыхання. У чалавека мае форму ўсечанага конуса, сплюшчанага ў пярэднезаднім напрамку, які мае верхнюю і ніжнюю апертуры. Плоскасць верхняй апертуры нахілена ўперад, таму пярэдні край яе знаходзіцца ніжэй за задні. Ніжняя апертура абмежавана рэбернай дугой і закрыта дыяфрагмай. Міжрэберныя прамежкі запоўнены мышцамі. Велічыня акружнасці грудной клеткі (вымяраецца на ўзроўні саскоў) характарызуе склад цела чалавека. Пры ўдыху грудная клетка расшыраецца. Выгляд і памеры яе залежаць ад спосабу жыцця, рухаў, дыхання; маюць узроставыя, палавыя, індывід. і прафес. адрозненні. Змены грудной клеткі бываюць у выглядзе прыроджаных і набытых, сіметрычных і асіметрычных дэфармацый, ад пухлінных, дыспластычных, дыстрафічных працэсаў і пашкоджанняў, што ўплывае на функцыянаванне грудной клеткі.
А.С.Манцюк.
т. 5, с. 453
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ампута́цыя, ‑і, ж.
Адсячэнне, адняцце якога‑н. органа (звычайна канцавога) пры дапамозе хірургічнай аперацыі. Ампутацыя нагі. Ампутацыя грудной залозы. □ [Кастусь] нядаўна дэмабілізаваўся, прыйшоў «па чыстай» дадому з прычыны ампутацыі правай рукі ніжэй локця. Васілевіч.
[Лац. amputatio — адсячэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ла́цкан, ‑а, м.
Адварот на грудной частцы вопраткі, якая зашпільваецца. На лацкане пінжака [дырэктара] — зеленаваты значок сельскагаспадарчай акадэміі. Кулакоўскі. З усіх, хто ў зале, бадай адзін .. [Веньямін] парыцца ў чорным пінжаку з вялікімі адвіслымі лацканамі. Навуменка.
[Ад ням. Lätzchen.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уну́траны, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца ўнутры.
Унутраныя дзверы.
Унутраныя хваробы (органаў грудной і брушной поласці).
2. перан. Які складае змест, раскрывае саму глыбіню, сутнасць, душу каго-, чаго-н.
Унутранае чуццё.
Унутраная сувязь з’яў.
У. свет мастака.
У. голас (перан.: пра думкі).
3. Які мае адносіны да жыцця ўнутры якой-н. арганізацыі, дзяржавы.
Унутраная палітыка.
Унутраная пазыка.
Правілы ўнутранага распарадку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АСЦЫ́Т
(грэч. askitēs літар. ацёчны),
намнажэнне вадкасці ў брушной поласці. Прычынамі асцыту з’яўляюцца цыроз печані, застойная сардэчная недастатковасць, трамбоз або сцісканне ствала ці галін варотнай вены, а таксама агульны ацёчны сіндром пры хваробе нырак, аліментарная дыстрафія, пашкоджанне брушыны або грудной лімфатычнай пратокі. Гл. таксама Ацёк.
т. 2, с. 64
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пнеўмагра́фія
(ад гр. pneuma = дыханне + -графія)
запіс дыхальных рухаў грудной клеткі пнеўмографам (гл. таксама спіраграфія).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
стэто́граф
(ад гр. stethos = грудзі + -граф)
апарат для запісу рухаў грудной клеткі ў час дыхання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВІ́ЛАЧКАВАЯ ЗАЛО́ЗА,
валляковая залоза, тымус (thymus), цэнтральны орган лімфоіднага кроваўтварэння і імуннай сістэмы пазваночных жывёл і чалавека. Знаходзіцца ў грудной поласці; у чалавека долькі яе размяшчаюцца справа і злева ад трахеі. Звонку ўкрыта злучальнатканкавай капсулай. У большасці відаў арганізмаў складаецца з 2—3 долек, падзеленых перагародкамі на больш дробныя.
т. 4, с. 157
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кінетакардыягра́фія
(ад гр. kinetos = рухомы + кардыяграфія)
метад электрычнай рэгістрацыі нізкачастотных ваганняў грудной сценкі, абумоўленых скарачэннямі сэрца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
акру́жнасць, ‑і, ж.
Замкнёная крывая лінія, усе пункты якой знаходзяцца на аднолькавая адлегласці ад цэнтра; лінія, якая абмяжоўвае плошчу круга; акружына. Даўжыня, акружнасці. Акружкасць зямнога шара. // Замкнёная лінія, якая праведзена вакол чаго‑н. акруглага і служыць для вымярэння таўшчыні, аб’ёму і пад. Акружнасць грудной клеткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)