го́лому разбо́й не стра́шен го́ламу разбо́й не стра́шны;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Гале́нь ’дзяркач’ (Касп., Бяльк., Шатал.). Рус.голе́нь (таксама голи́к) ’тс’. Утварэнне суфіксам ‑ень (*‑ьnь) ад прыметніка го́л‑ы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Галя́чка ’ігла’ (Нас.). Паколькі, здаецца, няма дадатковых даных аб гэтай лексеме, то магчыма толькі выказаць меркаванне (даволі гіпатэтычнае) аб этымалагічнай сувязі з укр.го́лка ’ігла’. Бел. слова, мусіць, паходзіць з *голячка, дзе ‑ячка з’яўляецца суфіксам (у якой функцыі?), а гол — аснова, што ва ўкр.гол‑ка, рус.игла, іголка. Не выключаецца і сувязь з голы (тады, магчыма, гэта нейкая метафарычная або жартоўная назва).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бізу́н, -на́м. бич, ара́пник;
◊ го́лы як б. — гол как соко́л;
усы́паць ~но́ў — всы́пать горя́чих
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Sélbsttor
n -(e)s, -e гол у свае́ варо́ты (футбол)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
галкі́пер
(англ. goalkeeper, ад goal = гол + keeper = стораж)
варатар у футболе, хакеі, рэгбі, ватэрпола.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Pauperior mendicissimo homine
Бяднейшы, як толькі мажліва (г. зн. бяднейшы за самага беднага чалавека).
Беднее, чем можно придумать (т. е. беднее самого бедного человека).
бел. Ані хлеба, ані ўкусіць чым. Голы як біч. Гол, асцёр і Богу працівен. Ні кала ні двара. Ні вала ні кала. Сем сёл, адзін вол.
рус. Беден как церковная мышь/крыса. Гол как соко́л/как осиновый кол. И гол, и наг, и без пояса. Ни кола ни двора. У него в амбаре и мыши перевелись. Ни уса, ни бороды, ни сохи, ни бороны. Ни на себе, ни под собою. В одном кармане пусто, в другом нет ничего.
фр. Il est chargé d’argent comme un crapaud de plume (Он нагружен/отягощён деньгами, как жаба перьями). Pauvre comme un rat d’église (Беден как церковная крыса).
англ. Poor as a church mouse (Беден как церковная мышь).
нем. Nackt und bloß wie ein gerupfter Hahn (Голый и обиженный как ощипанный петух).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Разга́лка ’месца перакрыжавання дарог, ростань’ (Нар. Гом.). Утворана ад дзеяслова разгаліно́ўвацца, з коранем гол‑/гал‑ тыпу разга́івацца, параўн. голя́ ’бакавая галіна ў вілападобнай стойцы варот’ (ТС) (аналагічна зато́ка, пако́ша, гл.) у выніку перанясення назвы па знешнім падабенстве, параўн. аналагічныя разві́лка, рага́тка, чэш.rosoha, балг.разклонение.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Галкі́пер ’варатар’ (БРС). Рус.голки́пер, укр.голкі́пер. Бел. і ўкр. словы ўзяты з рус. мовы. У рус. мову гэта назва трапіла з англ. (англ.goalkeeper ’тс’: goal ’вароты; гол’, keep ’трымаць’, keeper ’стораж’) дзесьці ў канцы XIX — пачатку XX ст. Гл. Шанскі, 1, Г, 117–118.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Tor
I
n -(e)s, -e
1) варо́ты, бра́ма
2) спарт.гол
ein ~ schíeßen* [máchen, erzíelen] — забі́ць гол
mit 2:1 ~en síegen — вы́йграць з лі́кам 2:1
aufs ~ schíeßen* — біць па варо́тах, забі́ць гол
◊ er steht da wie die Kuh [ein Búlle] vorm néuen ~ — ён утаро́піўся, як бара́н на но́выя варо́ты
II
m -en, -en ду́рань, ёлупень
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)