4.перан. Пункт погляду, думка ў якім-н. пытанні (кніжн.).
Заняць пазіцыю чакання.
З пазіцыі філасофскага матэрыялізму.
Палітыка з пазіцыі сілы.
5. Пастава цела, поза.
Пазіцыі класічнага танца.
Стартавая п. спрынтара.
|| прым.пазіцы́йны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).
Пазіцыйная вайна (якая вядзецца на доўгачасовых баявых пазіцыях).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Касіе́р ’касір’ (Сцяшк., Сл. паўн.-зах.). Параўн. укр.дыял.касі^р, польск. (Ліндэ) kassyer, польск.kasjer, балг.касцѐр. У гэтай форме слова з’яўляецца запазычаннем з італ. мовы. Параўн. італ.cassiere ’касір’ (вытворнае ад італ.cassa ’каса’). Пры гэтым варта адзначыць, што, відавочна, у якасці крыніцы выступае італ.cassier — форма, магчымая для некаторых італ. дыялектаў, дакладней для паўночных, дзе часта адпадаюць галосныя ў канцы слоў. Калі гэта так, то мы маем магчымасць удакладніць крыніцу запазычання з пункту гледжання лінгвагеаграфіі і тым самым часткова праясніць роль паўночных італ. гаворак у фарміраванні еўрапейскай лексікі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВЫГО́ННАЯ Лілія Ціханаўна
(н. 3.9.1942, г. Мары, Туркменія),
бел. мовазнавец. Д-рфілал. н. (1992). У 1964 скончыла БДУ; працуе ў Ін-це мовазнаўства АН Беларусі. Даследуе пытанні бел. фанетыкі і фаналогіі, бел. лексікалогіі. Аўтар манаграфіі «Інтанацыя. Націск. Арфаэпія» (1991), сааўтар прац «Лексіка Палесся ў прасторы і часе» (1971), «Галосныя беларускай мовы» (1975), «Фанетыка слова ў беларускай мове» (1983), «Фанетыка беларускай літаратурнай мовы» (1989), хрэстаматыі «Вусная беларуская мова» (1990).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
падкрэ́сліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
1. Правесці лінію, рыску пад радком, літарай і пад. Падкрэсліць галосныя.
2.перан. Звярнуць чыю‑н. увагу на што‑н. важнае, значнае. [Леаніду Аляксеевічу] хацелася падкрэсліць сваю думку больш канкрэтнымі прыкладамі і больш яркімі фарбамі.Якімовіч.// Выдзеліць голасам, інтанацыяй найбольш важнае месца. — Таварышы! Старому трэба дапамагчы. Трэба вызваліць яго сына. Трэба! — падкрэсліў [камандзір].. апошняе слова.Колас.// Зрабіць больш адчувальным; зрабіць такім, што кідаецца ў вочы. Падкрэсліць адмоўныя рысы героя. □ Начное здарэнне падкрэсліла .. [адзіноту], зрабіла фізічна адчувальнай.Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэматы́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да тэмы (у 1 знач.), тэматыкі; які характарызуецца наяўнасцю якой‑н. тэмы (тэм). Тэматычны план лекцый. Стварэнне мастацкіх тэматычных твораў. □ У анталогію ўвайшлі творы шырокага тэматычнага дыяпазону.«Полымя».// Прысвечаны якой‑н. адной тэме. Тэматычная выстаўка. Тэматычны канцэрт. Тэматычны агляд літаратуры. □ Нядаўна мы праводзілі тэматычны вечар, прысвечаны жыццю і творчасці Міхася Лынькова.«ЛіМ».
2. Які мае адносіны да тэмы (у 2 знач.). Тэматычная распрацоўка сімфоніі. Тэматычныя паўторы.
3. Які мае адносіны да тэмы (у 3 знач.). Тэматычныя галосныя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздзяля́ццанесов.
1.в разн. знач. разделя́ться; (на части — ещё) расчленя́ться; см. раздзялі́цца;
2. (состоять из нескольких разделов, частей и т.п.) разделя́ться; дели́ться;
гу́кі ~ля́юцца на гало́сныя і зы́чныя — зву́ки разделя́ются на гла́сные и согла́сные;
3.страд. разделя́ться; расчленя́ться; см. раздзяля́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АЎСТРАЛІ́ЙСКІЯ МО́ВЫ,
сям’я моў, на якіх гаворыць карэннае насельніцтва Аўстраліі (акрамя папуаскай мовы мірыям і тасманскіх моў). Агульная колькасць моў ад 200 да 600 (у сувязі з істотнымі адрозненнямі паміж дыялектамі), значная частка знікла або знікае. Аўстралійскія мовы ўключаюць 12 асобных моў і 16 сем’яў (найбольш моў у сям’і паманюнга — каля 180).
Фанетычная сістэма большасці аўстралійскіх моў мае тры галосныя (i, a, u), сярод зычных няма свісцячых і шыпячых, не адрозніваюцца глухія і звонкія. Націск, як правіла, на першым складзе. Граматычны лад усіх аўстралійскіх моў аглюцінатыўны. Парадак слоў у сказе — свабодны. Усе аўстралійскія мовы — бяспісьменныя.
я хаце́ў бы падкрэ́сліць, што… ich möchte betónen, dass…;
яму хаце́лася падкрэ́сліць сваю ду́мку больш канкрэ́тнымі пры́кладамі er wóllte séinen Gedánken durch konkréte Béispiele unterstréichen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
гук, ‑а і ‑у, м.
1.‑у. Ваганні паветра, якія мы ўспрымаем слыхам. Гукаў не было, нават не чулася шолаху траў, які звычайна ўлоўлівае вуха ў такую начную пару ўлетку.Хадкевіч.
2.‑у. У фізіцы — хістальны рух частак паветра або другога асяроддзя. Скорасць гуку. Тэорыя гуку.
3.‑у. У музыцы — тон адпаведнай вышыні ў адрозненне ад шуму. Музыкальны гук.
4.‑а. Найменшы членараздзельны элемент чалавечай мовы. Галосныя гукі. Зычныя гукі.
•••
Камбінаторыка гукаўгл. камбінаторыка.
Ні гуку — а) пра глыбокую цішыню. Змоўкла радыё, ні гуку, І голас дыктара заціх.Колас; б) загад маўчаць, не абзывацца. — Здавайся, нас тут многа! І ні гуку! — моцным шэптам загадаў Палікар.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зялёны. Рус.зеленый, укр.зеле́ний, польск.zielony, серб.-луж.zeleny, чэш., славац.zelený, славен.zelèn, серб.-харв.зѐлен, балг.зелѐн, макед.зелен. Ст.-слав., ст.-рус., ст.-бел.зеленъ. Прасл.zelenъ адлюстроўвае суфіксальнае (з прыметнікавым суфіксам ‑en‑) развіццё кораня *zel, прадстаўленага ў зелле, зелкі. І.‑е. корань мае від *gʼhel‑; у іншых і.-е. мовах розныя галосныя элементы (*gʼhlē, як грэч.χλωρός ’жоўта-зялёны’; параўн. χολέρα ’халера’). Форма з ‑e‑ ў балт. словах са знач. ’зелянець’: літ.žélti, лат.zel̂t. Параўн. літ.žãlias, лат.zalʼš, ст.-прус.saligan ’зялёны’, авест.zaranya ’золата’, zairi ’жоўты’, ст.-в.-ням.gluoen ’гарэць’, ням.glühen ’блішчэць’. Таго ж кораня зала́, золата. Фасмер, 2, 92; Шанскі, 2, З, 84; БЕР, 1, 632; Скок, 3, 648; Голуб-Копечны, 435; Саднік-Айцэтмюлер, 336; Махэк₂, 714; Траўтман, 364–365; Покарны, 1, 429–430; Сураўцава, ЭИРЯ, 8, 151–152. Параўн. жоўты, жоўкнуць, дзе варыянты гэтага кораня.