Селяні́н ‘жыхар сельскай мясцовасці, земляроб’ (ТСБМ, Гарэц., Бяльк.). Укр.селяни́н, рус.селяни́н, ст.-рус.селянинъ ‘селянін, вясковы жыхар’, серб.-харв.сѐљанин ‘вясковы жыхар’, славен.selján ‘селянін, вясковы жыхар’, балг.се́лянин, макед.селанин, селанец ‘селянін’, ст.-слав.селꙗнинъ ‘земляроб’. Паводле Трубачова (Проспект, 77), прасл.*sedlʼaninъ/*sedlěninъ < прасл.*sedlo (адрознага ад *sedъlo ‘сядло’) ‘земляробчая гаспадарка з домам’ (Махэк₂, 539) з і.-е.*sedlom, роднаснага лац.sella ‘сядзенне’ < *sedlā, што мае фанетычную і словаўтваральную адпаведнасць у палеабалканскім Ἕλλα ‘назва храма Зеўса ў Дадоне’, ад якога выводзіцца племянная назва Ἕληνες, паралельная да *sedlʼane ‘сяляне’ (Трубачоў, Этимология–1980, 14–15). Гл. сяляне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гама́шы, ‑аў; адз. гамаш, ‑а, м.
Тое, што і камашы. Зайшоў мужчына, з выгляду вясковы інтэлігент — у шэрым адпрасаваным касцюме, у бліскучых гамашах і белай саламянай кепцы.Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тункель, ст.-бел.тункель ‘вясковы суддзя’ (ГСБМ). Запазычана праз польск.tunkiel ‘тс’ са ст.-ням.Tong ‘тс’ (Булыка, Выбр. пр., 177, 186).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пагруката́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; зак.
Разм. Грукатаць некаторы час. Звычайна зранку пагрукочуць жанчыны вёдрамі ля студняў, прастукоча коламі фурманка на вуліцы, прамчыцца на матацыкле які-небудзь вясковы хлопец-зух.Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сярмя́жнік, ‑а, м.
У дарэвалюцыйнай Расіі — вясковы бядняк. У акруговым судзе, які размяшчаўся ў палацы Тышкевіча на Трокскай вуліцы, прысяжны павераны выступаў абаронцам простых сярмяжнікаў і гарадской беднаты.С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ты́сяцкі, ‑ая, ‑ае.
1. У Старажытнай Русі — начальнік ваеннага апалчэння.
2. Выбарная службовая асоба ад сялян, вясковы старшыня (да рэформы 1861 г.).
3. Галоўны распарадчык у старадаўнім рускім вясельным абрадзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Lándwirt
m -(e)s, -e (вяско́вы) гаспада́р, фе́рмер
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Вяско́вец ’жыхар вёскі’ (БРС, КТС) — уласнабеларускае. Утворана пры дапамозе суф. ‑овец ад вёска (гл.). Сюды ж вяскоўка, вяскоўскі (КТС), вясковы ’сельскі’ (БРС, КТС, Яруш., Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прасталы́ка ’прасцяк, нетактоўны чалавек’ (ТС). З прастарэ́ка (гл.) з заменай другой часткі на лыка; магчыма, намёк, што такі чалавек носіць лыкавыя лапці. Параўн. рус.ла́потник ’прасцяк; вясковы неадукаваны чалавек’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пралета́рый, ‑я, м.
1. Наёмны рабочы ў капіталістычным грамадстве, пазбаўлены сродкаў вытворчасці. Герой Купалы — беззямельны селянін, батрак, вясковы пралетарый — не мае сваёй уласнасці.Івашын.
2.Гіст. У Старажытным Рыме — грамадзянін, які належаў да саслоўя незаможных.
[Лац. proletarius.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)