Во́нюшка ’адоніс веснавы, гарыцвет веснавы, Adonis vernalis’ (Бейл.). Да слав. voni̯a ’пах, смурод’. Дэрываты ад гэтай асновы распаўсюджаны ў славянскіх мовах для абазначэння розных раслін з рэзкім пахам. Параўн. ванючка, рус. вонючка, укр. вонючка, чэш. vonice і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Чысцяк 11/255
- » - веснавы 11/524—525 (укл.)
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Веснавей (паэт.) ’веснавы вецер’ (КТС) — новаўтварэнне ад вясна́ (гл.) і вей (< веяць). Сюды ж веснавейны, веснавеяць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вясня́ны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і веснавы. Па каліне цвет вясняны закрасуе мне ізноў. Дубоўка. Дзеці бацькоў сваіх Сёння з паходу чакалі — Беглі бацькоў сустракаць у вясняныя далі. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вясе́нні ’веснавы’ (БРС, КТС), вясеньній ’тс’ (Бяльк.), укр. весінний, рус. весенний, ст.-рус. весненыи, весньный, польск. wiosenny, чэш. мар. vesní. Утворана пры дапамозе суф. ‑н‑і (< ‑ьnъ). Да вясна́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Весні ’вясновы, вясенні’ (КТС, Сцяшк. МГ), ст.-рус. весьнии (мн.), чэш. vesní ’тс’. Старажытнае ўтварэнне ад vesn‑a і суф. ‑jь. У сучаснай бел. мове весні мае народнапаэтычнае адценне; літаратурным лічыцца веснавы́, дыял. вясе́нні узнікла па аналогіі да асенні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ручаёк
1. Малая рэчка (Навагр., Слаўг.).
2. Веснавы, дажджавы, крынічны струмень (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ве́цер
1. Адкрытае, ветранае месца (Слаўг.).
2. Веснавы вецер (Жытк.). Тое ж вецёр (Жытк.).
3. Віхор (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
паго́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Стан атмасферы ў данай мясцовасці. Сухая пагода. Марозная пагода. □ Лета было добрае, пагода спрыяла ўраджаю і рабоце. Колас. // Добрае надвор’е. Як мінае бура, настае пагода. Вось таму мне мілы росквіт веснавы. Гурло. Дым слупамі — на пагоду — Падымаецца ўгару. Калачынскі. Хто дажджом косіць, той пагодаю сушыць. З нар.
•••
Рабіць пагоду гл. рабіць.
Чакаць з мора пагоды гл. чакаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэй 1 у спалуч. весці рэй ’верхаводзіць’ (ТСБМ, Байк. і Некр.). З польск. rej ’шэраг, рад’. Параўн. яшчэ чэш. rej ’танец, карагод’, в.-луж. rej ’тс’, rejewodźer ’распарадчык танцаў’. Запазыч, з с.-в.-ням. rei(e)/reige ’веснавы або летні карагод’ (сучаснае ням. Reigen ’карагод’), якое з ст.-франц. raie ’танец’ (Борысь, 513).
Рэй 2 ’ёўня’ (Анім. дад.). Гл. рэя 3.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)