Тэрары́зм ‘палітыка і тактыка тэрору’ (ТСБМ), праз рус. террори́зм, дзе, верагодна, з нямецкай. Паходзіць ад лац. terror ‘жах’, гл. тэрор.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жэ́дзень ’невялікі стажок сена, саломы’ (Сл. паўн.-зах.). Верагодна, з польск. (*rzedzień? ад rzadki ’рэдкі’ ці *rzędzień? ад rząd ’рад’). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прызлі́шна (прызлі́шно) ’вельмі свабодна, прасторна’ (Нар. Гом.). Верагодна, своеасаблівая найвышэшая ступень ад прысл. залі́шне ’звыш меры, занадта’ з рэдукцыяй пераднаціскнога ‑а‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АНС-О-МЕ́ДАЎ
(ĽAnse au Meadow),
паселішча нарвежскіх вікінгаў на в-ве Ньюфаўндленд, адзінае вядомае ў Паўн. Амерыцы. Верагодна, пабудавана ў канцы 10 ст., калі, паводле скандынаўскіх сагаў, нарвежцы на чале з Лейвам Эрыксанам абследавалі ўзбярэжжа Амерыкі на З ад Грэнландыі. Раскопкамі выяўлены рэшткі дамоў, сцены якіх выкладзены з торфу, кузня з кавалкамі балотнай руды, жал. цвікі, прасліца.
т. 1, с. 377
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЛЯКСЕ́Й ПЯТРО́ВІЧ
(18.2.1690 — 16.6.1718),
рускі царэвіч. Старэйшы сын Пятра І. Выхоўваўся ў варожым да Пятра І асяроддзі, быў уцягнуты ў змову духавенства і баярства супраць цара. У 1716 уцёк у Вену, спадзеючыся на падтрымку аўстр. імператара Карла VI. У 1718 вернуты ў Расію і асуджаны на пакаранне смерцю. Верагодна, па загадзе Пятра І быў задушаны ў Петрапаўлаўскай крэпасці.
т. 1, с. 299
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЯЧАСЛА́Ў ЯРАСЛА́ВІЧ
(1112? — пасля 1127),
клечаскі (клецкі) князь. Сын Яраслава Святаполчыча. Клечаскі ўдзел атрымаў, верагодна, ад кіеўскага кн. Мсціслава Уладзіміравіча. У 1127 паводле загаду Мсціслава ў кааліцыйным паходзе на Полацкую зямлю ўдзельнічалі войскі Вячаслава з Турава, Андрэя з Уладзіміра, Усевалада з Гародна, Вячаслава Яраславіча з Клечаска, якія былі накіраваны на Ізяслаўль (Заслаўе), горад быў імі захоплены і разрабаваны.
т. 4, с. 405
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Зэс ’пранізлівы холад’ (Сл. паўн.-зах.). Верагодна, гукавы варыянт *зыз ’холад’ да азызнуць ’азябнуць’ (гл.); параўн. яшчэ дзіцяч. зюзя ’холад’ (гл.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ло́гаці, ’стукаць’ (Сл. Брэс.). Няясна. Магчыма, балтызм. Параўн. літ. klegė́ti ’грукаць, стукаць, моцна гаварыць, шумець’. Менш верагодна германізм — са шлёгаць ’біць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плясня́ ’яжджаль, асака, Carex L.’ (баран., ЛА, 1). Гл. плюшнік. плюшня, у аснове якіх, верагодна, балтызм. Параўн. літ. plūšė ’асака, Carex gracilis’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Туні́кі: па‑за туні́ках туля́цца ‘хавацца’ (Ян.), túniki ciórci ‘лодарнічаць, гультаяваць’ (Варл.). Верагодна, экспрэсіўныя перыфразы на базе туyя́цца ‘хадзіць без справы’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)