Вар’ява́ць, варʼява́цца. Укр. дыял. варіюва́ти ’тс’. Запазычанне з польск. warjować ’тс’, а гэта паходзіць ад лац. variare ’змяняць’; гл. Брукнер, 602. Не пераконвае Рудніцкі (1, 316), які ўкр. варіюва́ти лічыць вытворным ад варія́т (< польск. warjat). Параўн. вар’я́т.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шале́нец м

1. (вар’ят) Írrsinnige (sub) m -n, -n, Wáhnsinnige (sub) m -n, -n, Verrückte (sub) m -n, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

raving [ˈreɪvɪŋ] adj.

1. шалёны, звар’яце́лы;

a raving lunatic вар’я́т

2. небыва́лы; ашаламля́льны;

a raving beauty прыгажу́ня, яка́я мо́жа зве́сці з ро́зуму;

a raving success аглуша́льны по́спех

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

furiat

м.

1. вар’ят, шалёны;

2. запальчывы (гарачы) чалавек; гарачыла; шугавей

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Місю́гін ’вар’ят’ (Шат.), рус. миши́гинер ’дурны, юродзівы’. З ідыш ein Meschuggener (чэш. mišuge, mešuge ’тс’), якое са ст.-яўр. mesuggah (Шатэрнік, 158; Фасмер, 2, 630). Не выключана магчымасць кантамінацыі ідыш і слова, утворанага (накшталт чэш. misogyn ’жанчынаненавіснік’) са ст.-грэч. μισέω ’ненавідзець’ і γυνή ’жанчына’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

безу́мно нареч.

1. па-вар’я́цку, як вар’я́т, шалёна; безразва́жна, неразу́мна;

2. шалёна, надзвыча́йна, страшэ́нна; ве́льмі мо́цна; см. безу́мный​ 1, 2;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

gaga [ˈgɑ:gɑ:] adj. infml

1. ненарма́льны, вар’я́т; не ўсе до́ма

2. (about, over) у мо́цным захапле́нні ад чаго́-н./каго́-н.;

She’s gaga over him. Яна зусім страціла розум з-за яго.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

шале́нец, ‑нца, м.

Шалёны чалавек, вар’ят. Толік ад нечаканасці аж сумеўся: што ён надумаў, гэты шаленец? А Юзік, выйшаўшы з варот, стаў, падняў стрэльбу і навёў яе... Куды б, вы думалі? У самы лабок Патрубейкавай хаты, у самае акенца, за якім стаіўся Толік. Вітка. // Пра вельмі безразважнага чалавека. Нас абавязвае эпоха Суняць шаленцаў лютых, Каб жыць і кроіць цёплы бохан Без атамнай атруты. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

świr, ~u

I м.

шчабятанне

II м.

1. вар’яцтва;

dostać ~a — звар’яцець;

2. вар’ят

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

безу́мный

1. разг. вар’я́цкі, шалёны; (безрассудный) безразва́жны, неразу́мны;

2. (чрезвычайный) разг. шалёны, надзвыча́йны, страшэ́нны; (сильный) ве́льмі мо́цны;

3. сущ. (сумасшедший) уст. вар’я́т, -та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)