Verbum

фо́рмула, -ы, мн. -ы, -мул, ж.

1. Кароткае і дакладнае славеснае выказванне, азначэнне чаго-н.

Выкласці ў сціслых формулах.

2. Умоўнае абазначэнне адносін якіх-н. велічынь, элементаў і пад.

Арыфметычная ф.

Ф. вады.

пабо́чны, -ая, -ае.

1. Які існуе побач з галоўным, асноўным, другарадным.

П. тыпаж у п’есе.

2. Не свой, які не належыць да дадзенага грамадства, установы, сям’і і пад.

Пабочным (наз.) уваход забаронены.

3. Які не мае непасрэдных адносін да чаго-н.

Пабочныя меркаванні.

4. Народжаны без шлюбу (уст.).

П. сын.

○

Пабочнае слова або пабочны сказ — у граматыцы: інтанацыйна адасобленае слова ці сказ унутры другога сказа, якія выражаюць розныя віды адносін таго, хто гаворыць, да таго, пра што ён гаворыць.

цура́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак., каго-чаго.

1. Пазбягаць каго-, чаго-н.; ухіляцца ад адносін з кім-н. або выканання чаго-н.

Ц. блізкіх.

Ц. работы.

2. Адракацца ад каго-, чаго-н.

Ц. бацькоў.

несвядо́мы, -ая, -ае.

1. Які не ўсведамляе сваіх адносін да рэчаіснасці.

Несвядомае дзіця.

2. Якому не ўласціва ўсведамленне сваіх абавязкаў.

Н. работнік.

3. Які адбываецца без кантролю свядомасці; інстынктыўны.

Н. ўчынак.

|| наз. несвядо́масць, -і, ж.

зва́ны, -ая, -ае.

1. Які атрымаў запрашэнне.

З. госць.

2. З запрошанымі гасцямі.

З. абед.

◊

Так званы — ужыв. для выражэння ўмоўнага значэння, іранічных або адмоўных адносін да каго-, чаго-н.

Вунь яны, вашы так званыя спецыялісты.

бы́дла, -а, н.

1. зб. Буйная рагатая жывёла.

Гнаць б. ў поле.

2. перан. Пры выказванні зневажальных, пагардлівых адносін да каго-н. (разм., пагард.).

З дзяцінства ён толькі і чуў: «Мужык, б.».

|| прым. быдля́чы, -ая, -ае.

зача́так, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.

1. Тое, што і зародак.

2. Адміраючы астатак недаразвітага органа ў арганізме, рудымент (спец.).

3. звычайна мн., перан. Пачатак, першае праяўленне чаго-н.

Зачаткі новых адносін.

|| прым. зача́ткавы, -ая, -ае.

З. стан.