Verbum

фіска́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У Расіі 18 ст.: чыноўнік, які назіраў за законнасцю ў галіне фінансавых і судовых дзеянняў урада, устаноў і асоб.

2. перан. Даносчык, паклёпнік.

|| ж. фіска́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак (да 2 знач.).

фла́гман, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Камандуючы флотам або буйным злучэннем ваенных караблёў.

2. Вядучы ваенны карабель (марскі або паветраны), на якім знаходзіцца камандуючы эскадрай.

3. перан. Пра што-н. самае буйное, самае галоўнае сярод падобнага.

Ф. культуры.

|| прым. фла́гманскі, -ая, -ае.

флю́гер, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Прыбор для вымярэння напрамку і хуткасці ветру.

2. Флажок, які прымацоўваўся да пікі кавалерыста (гіст.).

3. перан. Пра таго, хто часта мяняе свае погляды, перакананні (неадабр.).

|| прым. флю́герны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

фунда́мент, -а і -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Падмурак, аснова для сцен будынка і пад.

Заліць ф.

2. -у, перан. База, апора, аснова чаго-н.

Ф. ведаў.

Навуковы ф.

|| прым. фунда́ментны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Фундаментная пліта.

халадзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; незак.

1. што. Рабіць халодным, ахалоджваць, астуджваць.

Раса халодзіць ногі.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго-што і без дап. Выклікаць адчуванне холаду.

Вецер дзьмуў у спіну і прыемна халадзіў.

Страх халадзіў кроў у жылах (перан.).

халадне́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -е́е; незак.

1. Станавіцца халодным, халаднейшым.

Бліжэй к вечару паветра халаднела.

Рукі пачынаюць х.

2. перан. Траціць душэўную цеплыню, станавіцца абыякавым.

Дружба астывала, халаднела.

|| зак. пахаладне́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -е́е.

ХВАРАВÍТЫ, -ая, -ае.

1. Які часта хварэе, схільны да хваробы.

Х. хлопчык.

2. Які з’явіўся ў выніку хваробы, які сведчыць аб хваробе.

Х. выгляд.

Х. стан.

3. Выкліканы болем.

Х. стогн.

4. перан. Перабольшаны, празмерны, ненатуральны.

Хваравітая падазронасць.

|| наз. хваравíтасць, -і, ж.

хлы́нуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.

1. Паліцца з сілай, патокам.

Хлынула вада.

Кроў хлынула з носа.

2. Імкліва накіравацца куды-н. вялікай масай.

Людзі хлынулі ў адчыненыя дзверы.

3. перан. З’явіцца ў вялікай колькасці.

У майстэрню хлынулі заказы.

цвярдзе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Станавіцца цвёрдым, цвярдзейшым.

Ад холаду зямля пачала ц.

2. перан. Станавіцца непахісным, мужным, вынослівым.

З гадамі хлопец цвярдзеў і мужнеў.

|| зак. сцвярдзе́ць, -дзе́е (да 1 знач.) і зацвярдзе́ць, -дзе́е; наз. зацвярдзе́нне, -я, н.

|| наз. цвярдзе́нне, -я, н.

цудатво́рац, -рца, мн. -рцы, -рцаў, м.

1. У хрысціянстве: святы, які праславіўся дарам тварыць цуды (у 1 знач.).

У кутку гарэла лампадка перад абразамі цудатворцаў.

2. перан. Той, хто робіць што-н. дзівоснае, надзвычайнае.

Гэта быў не проста ўрач, а сапраўдны ц.