the strawberry season час, калі́ паспява́юць труска́лкі;
the busy season гара́чая пара́;
the hunting season паляўні́чы сезо́н;
in the holiday season на кані́кулах, у час адпачы́нку;
the off/dead/dull season мёртвы сезо́н;
the Lon don season ло́нданскі (све́цкі) сезо́н (травень – ліпень)
♦
in (good) season своечасо́ва;
advice in season своечасо́вая пара́да;
out of season не ў пару́, нясвоечасо́ва;
a remark out of season недарэ́чная заўва́га;
in good season папярэ́дне,
season’s greetings каля́дныя віншава́нні
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
serve[sɜ:v]v.
1. служы́ць;
serve as (a) gardener служы́ць садо́ўнікам;
serve in the аrmy служы́ць у а́рміі;
if my memory serves me rightкалі́ мяне́ не падво́дзіць па́мяць
2. падава́ць на стол;
serve dinner падава́ць абе́д
3. абслуго́ўваць (пакупнікоў)
4. быць прыда́тным, задавальня́ць;
This room can serve for/as a study. Гэты пакой можа служыць кабінетам.
5.sport падава́ць мяч (у тэнісе, валейболе)
♦
it serves you right так табе́ i трэ́ба;
serve two masters і таму́, і друго́му
serve out[ˌsɜ:vˈaʊt]phr. v.
1. раздава́ць
2.infml адпла́чваць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
suppose[səˈpəʊz]v.
1. меркава́ць, ду́маць, лічы́ць;
Yes, I suppose so. Я лічу так;
What do you suppose he means? Што, па-твойму, ён хоча сказаць?;
He is supposed to know it. Ён павінен гэта ведаць.
2. дапуска́ць, рабі́ць здага́дку, меркава́ць; But suppose it rains? Ну а калі пойдзе дождж?;
Suppose we go for a swim! Давай сходзім паплаваць!
♦
be supposed to do/be smth. патрабава́ць, мець на ўва́зе;
Am I supposed to come? Я павінен прыйсці?;
You’re not supposed to do it. Табе не трэба гэтага рабіць.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
swing
[swɪŋ]1.
v., swung, swung, swinging
1) гу́шкацца, го́йдацца, калыха́цца
2) хіста́цца, ківа́цца, вага́цца (як ма́ятнік, ківа́ч)
3) маха́ць, разма́хваць
He swings his arms as he walks — Ён разма́хвае рука́мі, калі́ йдзе
4) разваро́чваць, круці́ць
He swung his partner as they danced — Ён крутану́ў партнэ́рку ў та́нцы
2.
n.
1) калыха́ньне, го́йданьне, гу́шканьне, хіста́ньне n.
2) го́йданка f.
3) калы́ска, гу́шкалка f.
4) рытм -у m.
5) сьвінг -у m. (музы́чны стыль, та́нец)
•
- in full swing
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
weather
[ˈweðər]1.
n.
надво́р’е n.
nice weather — паго́да f.
hot weather — гара́чае надво́р’е, гарачыня́f.
2.
v.t.
абве́трываць, пакіда́ць пятрэ́ць
Wood turns gray if weathered for a long time — Дрэ́ва шарэ́е, калі́ яго надо́ўга пакі́нуць на дварэ́
3.
v.i.
вытры́мваць, трыва́ць
The ship weathered the storm — Вадапла́ў вы́трымаў бу́ру
4.
adj.
наве́траны
it was very cold on the weather side of the ship — На наве́траным баку́ вадапла́ва было́ ве́льмі хало́дна
•
- keep one’s weather eye open
- under the weather
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АТЫ́Т
[ад грэч. us(ōtos) вуха + ...іт],
запаленне вуха. Адрозніваюць атыт вонкавы, сярэдні і ўнутраны. Вонкавы — запаленне вушной ракавіны і вонкавага слыхавога праходу ў выніку траўматызму і пранікнення інфекцыі. Суправаджаецца болем у вуху, гноепадобнымі выдзяленнямі, зніжэннем слыху, ацёчнасцю вушной ракавіны. Сярэдні востры (запаленне барабаннай поласці, еўстахіевай трубы) узнікае пры пранікненні ў поласць сярэдняга вуха мікробаў. Прыкметы: колючы боль у вуху, паніжэнне слыху, павышэнне тэмпературы цела. Сярэдні хранічны цягнецца гадамі, у барабаннай перапонцы ўтвараецца ўстойлівая адтуліна, з вуха цячэ гной, паніжаецца слых. Унутраны (запаленне ўнутр. вуха — вушнога лабірынта), лабірынт гнойны, калі гінуць канцы слыхавога нерва ў лабірынце вуха, што прыводзіць да страты слыхавой і вестыбулярнай функцый, і лабірынтыт серозны — ацёк тканкі; пасля завяршэння працэсу вестыбулярная функцыя аднаўляецца, слыхавая — часткова. Сімптомы: галавакружэнне, расстройства раўнавагі, млоснасць, ірвота, зніжэнне або поўная страта слыху. Лячэнне тэрапеўтычнае, фізіятэрапеўтычнае, у цяжкіх выпадках — хірургічнае. Атыты могуць прыводзіць да глухаты, менінгітаў, абсцэсаў мозгу, сепсісу.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЦЭТО́НАВЫЯ ЦЕ́ЛЫ,
кетонавыя целы, група арганічных злучэнняў, якія ўключаюць -оксімасляную, ацэтавоцатную кіслоты і ацэтон.
β-оксімасляная і ацэтавоцатная к-ты — прамежкавыя прадукты нармальнага абмену рэчываў у чалавека і жывёл. Утвараюцца ў печані пры няпоўным акісленні тлустых к-т, лёгка акісляюцца ў шкілетных мышцах і нырках. Інтэнсіўнасць іх утварэння залежыць ад стану вугляводнага абмену. Пры канчатковым акісленні іх у здаровым арганізме ўтвараецца вада і вуглякіслы газ.Калі паніжана здольнасць арганізма акісляць рэчывы да канчатковых прадуктаў абмену (пры цукровым дыябеце, недахопе вугляводаў, голадзе, ірвоце, некат. парушэннях нерв. і эндакрыннай сістэм і інш.), к-ты назапашваюцца ў крыві і мачы хворых у таксічных дозах (да 500 мг% супраць нормы — 1 мг%) і часткова ператвараюцца ў ацэтон, які выдзяляецца нават праз лёгкія, што прыводзіць да павышэння кіслотнасці крыві (ацыдозу) і атручэння арганізма. Ад увядзення ў арганізм інсуліну ці дадатковай колькасці вугляводаў утварэнне ацэтонавых целаў памяншаецца.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВІБРА́ЦЫЯ
(ад лац. vibratio ваганне, дрыжанне),
механічныя ваганні пругкіх цел, механізмаў і збудаванняў. Характарызуецца частатой (звычайна вібрацыяй лічаць ваганні частатой больш за 1 Гц) і амплітудай. Падзяляецца на карысную і шкодную. Выяўляецца і запісваецца вібрашчупамі, частатамерамі, вібрографамі, сейсмографамі, асцылографамі ў выглядзе графіка — вібраграмы.
Карысная вібрацыя ўзбуджаецца вібратарамі. Выкарыстоўваецца ў многіх тэхнал. аперацыях (гл.Вібрацыйная тэхніка), медыцыне (гл.Вібратэрапія) і інш. Шкодная вібрацыя ўзнікае пры руху транспарту, рабоце машын, механізмаў і інструментаў. Яна асабліва небяспечная пры рэзанансе (калі па частаце супадае з уласнымі ваганнямі канструкцыі, напр.флатэр у самалёта). Шкодная вібрацыя паскарае знос машын, зніжае трываласць матэрыялаў. Яна памяншаецца вібраізаляцыяй і дэмпфіраваннем (правільнай падвескай або ўстаноўкай прылад і машын, выкарыстаннем амартызатараў з пругкіх матэрыялаў, спружынных і дынамічных гасільнікаў, іншых паглынальнікаў энергіі вібрацыі). Згубна дзейнічае на здароўе чалавека (гл.Вібрацыйная хвароба).
Літ.:
Вибрации в технике: Справ. Т. 4. М., 1981;
Быховский И.И. Основы теории вибрационной техники. М., 1969.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВІЯДУ́К
(франц. viaduk ад лац. via дарога + duco вяду),
маставое збудаванне на высокіх апорах пры перасячэнні дарогі з ярамі, цяснінамі, забалочанымі далінамі рэк. Будуецца часам замест высокіх насыпаў, калі іх стварэнне эканамічна або тэхнічна не мэтазгодна. Паступовае нарастанне вышыні апор (часам і памеру пралётаў) адрознівае віядук ад эстакады. Бываюць віядукі каменныя, металічныя, бетонныя, жалезабетонныя, пераважна шматпралётнай арачнай, радзей бэлечнай канструкцыі. Віядукі вядомыя з часоў Стараж. Рыма, дзе іх будавалі па сістэме арак, выкладзеных з буйных каменных блокаў, што надавала ім суровы манум. выгляд (віядукі каля г. Алькантара ў Іспаніі). З канца 19 ст. будуюць пераважна металічныя і жалезабетонныя віядукі. Канструкцыйныя магчымасці новых матэрыялаў і распрацоўка навук. тэорыі мостабудавання далі магчымасць значна зменшыць аб’ём і масу асн. частак збудавання і паўплывалі на ўзнікненне сучасных віядукаў з адкрытымі канструкцыямі (жалезабетонныя віядукі ў г. Нажан на р. Марна, Францыя, віядук Пальчэвера ў Генуі і інш.).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВО́ЛЬНЫЯ ХЛЕБАРО́БЫ,
свабодныя хлебаробы, былыя прыватнаўласніцкія сяляне ў Расіі, вызваленыя ад прыгоннай залежнасці паводле ўказа цара Аляксандра І ад 20.2.1803. Памешчыкам дазвалялася адпускаць прыгонных паасобку або цэлымі вёскамі з абавязковым надзяленнем іх зямлёй за выкуп ці за выкананне павіннасцей. Калі абавязацельствы парушаліся, сялян вярталі назад. Паводле 9-й рэвізіі (1851) у вольныя хлебаробы пераведзены 137 034 душы мужчынскага полу (1 % прыгонных) з надзелам 6,9 дзес. на рэвізскую душу, да сярэдзіны 19 ст. — 151 тыс. На Беларусі вядомы толькі адзіны выпадак выкарыстання ўказа: у 1819 дзяржава выкупіла ў памешчыка 57 рэвізскіх душ з в. Жарцы Полацкага пав., «зважаючы на выдатныя паслугі, зробленыя імі ў вайне 1812 года». Да вольных хлебаробаў часта адносілі ўсіх сялян, якія сталі ўласнікамі зямлі, таму паводле 8-й рэвізіі (1834) іх налічвалася ў Віцебскай губ. 305, у Магілёўскай — 364 душы мужчынскага полу. У 1848 вольныя хлебаробы ўключаны ў склад дзяржаўных сялян на ўласных землях.