вандэм’е́р
(фр. vendémiaire, ад лац. vindemia = збор вінаграду)
першы месяц (з 22—23 верасня да 21—22 кастрычніка) французскага рэспубліканскага календара, які дзейнічаў у 1793—1805 гг.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эпані́м
(гр. eponymos = які мае імя, назву)
1) першы з дзевяці архонтаў, імем якога абазначаўся год у старажытных афінян;
2) асоба, якая дае чаму-н. сваё імя.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
man2 [mæn] v.
1. укамплекто́ўваць (персаналам);
The ship is manned by a crew of 30. Каманду карабля складаюць 30 чалавек.
2. абслуго́ўваць (абсталяванне);
the first manned spaceship пе́ршы касмі́чны карабе́ль, які́м кірава́ў чалаве́к
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
prime2 [praɪm] adj.
1. пе́ршы, зыхо́дны;
prime cost сабеко́шт;
a prime number math. про́стая лі́чба
2. гало́ўны, асно́ўны;
Smoking is the prime cause of heart disease. Курэнне – галоўная прычына захворвання сэрца.
3. найле́пшы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Стры́нґаль ‘той, хто першы раз выйшаў на калектыўную работу (плыты, касьба), навічок’, стрыга́льшчына ‘барыш, які ставіць стрынґаль для кампаніі, што прыняла яго разам працаваць’ (стаўб., З нар. сл.), стрынґе́ль ‘вельмі высокі чалавек’ (шчуч., Сл. ПЗБ), стры́нгель ‘худы, тонкі высокі чалавек’ (клец., Нар. лекс.; капыл., Нар. словатв.), стрынгаля́ ’падростак, хлапчаня’ (Сцяшк. Сл.), стрынгаля́вы ‘тонкі, зграбны (Сцяшк.), стрынгалява́ты ‘падгалісты, з тонкімі нагамі’ (стаўб., Жыв. сл.). З польск. stryngel ‘плытагон, які першы раз плыве ў горад’, далейшыя сувязі няясныя, магчыма, германізм, што датычыць у першую чаргу слова са значэннем ‘навічок’. Адносна значэння ‘высокі чалавек’ найбольш падыходзіць збліжэнне Санько (Крыўя, 1996, 1, 92) з літ. strigti, stringu ‘тырчэць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гармі́дар, ‑у, м.
Разм. Гучная бязладная гаворка наперабой; шум, вэрхал. Адразу падняўся гармідар. Кожны хацеў першы выказаць сваю думку. Карпюк. Троху-патроху ўзнялася жвавая гамонка, якая нарэшце перайшла ў тлумны гармідар. Зарэцкі. // Беспарадак, неразбярыха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адка́т, ‑у, М ‑каце, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. адкочваць — адкаціць і адкочвацца — адкаціцца.
2. Спец. Зваротны рух ствала ці ўсёй гарматы пасля стрэлу. Тысячы жэрлаў гармат з адкатам узрыгваюць першы агонь. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натрэнірава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад натрэніраваць.
2. у знач. прым. Які атрымаў добрую трэніроўку; вопытны, умелы. Натрэніраваны спартсмен. □ Першы ішоў ляснік. За ім лёгкім крокам натрэніраванага хадака нячутна ступаў незнаёмец. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прывандрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.
Вандруючы, прыбыць у якое‑н. месца, куды‑н. Гэта быў першы выгнаны вайною лось, які прывандраваў сюды, за Бесядзь. Чыгрынаў. Польская народная песня даўно прывандравала на беларускія землі. Саламевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысяда́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прысядаць — прысесці.
2. Рэверанс. Такімі ж борздымі крокамі падышла .. [Габрынька] і да госця, працягнула яму сваю яшчэ дзіцячую руку, зрабіўшы прысяданне, якое Лабановіч бачыў першы раз. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)