Бісю́ркі ’бісер’ (Нас., Яруш.). Запазычанне з польск.bisiórka, bisiorka ’тс’ (здаецца, таго ж паходжання, што і бі́сер, гл.; Варш. сл., 1, 157–158). Параўн. яшчэ Слаўскі, 1, 34.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тыршкля́ ‘трашчотка’ (Ласт.). Відавочна, гукапераймальнага паходжання, сюды ж і тырсчэ́ць ‘тарахцець’ (Ласт.) з узмацняльнымі нарашчэннямі ‑с‑/‑ш‑, ‑к‑, параўн. тыркацець (гл.), укр.ти́ркати ‘трашчаць’, польск.дыял.tyrkawka ‘трашчотка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
humble1[ˈhʌmbl]adj.
1. сці́плы; пако́рны; пачці́вы;
a humble follower сці́плы паслядо́ўнік;
in my humble opinion на мой сці́плы по́гляд;
a humble request пако́рная про́сьба
2. ні́зкі па стано́вішчы або́ сацыя́льным ста́тусе;
of humble birth/origins ні́зкага/нязна́тнага пахо́джання;
a humble station in life сці́плае ме́сца ў грама́дстве
3. невялі́кі; про́сты, бе́дны, сці́плы;
a humble house про́сты/бе́дны дом;
a humble income сці́плы/невялі́кі дахо́д
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Бадзю́лька1 ’калючка, востры шып у расліны — агрэсту, ружы’ (Бяльк.); ’калючка ў вожыка; іголка ў расліны, шып’ (Нас.); ’матавіла для наматвання нітак; калючка’ (Касп.). Таго ж паходжання, што і назва чартапалоху — бадзюлі (< *bodati, *bosti ’калоць’). Матавіла атрымала сваю назву па форме (шылападобныя канцы).
Бадзю́лька2, бадзюлёк ’што-небудзь маленькае’ (Бір. Дзярж.). Назва, бясспрэчна, другаснага паходжання. Першапачаткова, напэўна, тое ж самае, што і бадзю́лька1 ’калючка; матавіла’, потым маленькая калючка, маленькае матавіла і г. д.’ > ’што-небудзь маленькае’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бру́дэр ’няпэўны чалавек’, бру́дэрка ’сатаварышка; жанчына дрэнных паводзін’ (Нас.). З ням.Bruder ’брат’ (аргатычнае слова?). Таго ж паходжання і бру́дэр ’брудны, неахайны’, бру́дэрка ’брудная, неахайная’, якія асацыіраваліся з бруд.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Газы́нка ’лямпа’ (Сцяшк.). Таго ж паходжання, што і газні́к, газні́ца (гл.), г. зн. звязана са словам га́за (гл.). Але дэталі ўтварэння гэтага слова невядомыя, таму яго гісторыя застаецца незразумелай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расфуфы́ра ’краля, модная, модніца’ (ТСБМ; міёр., З нар. сл.). Да фуфырыцца ’надувацца’, магчыма, запазычанага з рус.фуфыриться ’тс’, паводле Фасмера (3, 212), анаматапеічнага паходжання, якое перакладаецца як надыма́цца (Ласт.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руі́ць, руе́ць ’голасна плакаць наўзрыд’ (Ласт.), руі́ць ’кішэць, гудзець’, руі́цца ’табуніцца, збірацца ў зграі ў перыяд цечкі (пра ваўкоў, ласёў)’ (ТС, Сл. ПЗБ). Дзеясловы гукапераймальнага паходжання. Гл. руйка, руя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АТЭ́ЛЬ
(франц. hôtel),
1) гасцініца — дом з мэбляванымі пакоямі для часовага пражывання прыезджых грамадзян, турыстаў. Паводле катэгорыі абслугоўвання і сервісу атэлі падзяляюцца на 1-, 2-, 3-, 4- і 5-зоркавыя. Упершыню з’явіліся ў краінах Зах. Еўропы ў 14 ст. Пашырыліся ў краінах Еўропы, Амерыкі, Азіі пасля 2-й сусв. вайны. Развіццю сеткі атэляў садзейнічае міжнар. турызм.
2) У франц. архітэктуры 16—17 ст. — гарадскі асабняк у стылі барока з параднымі і службовымі дварамі для пражывання асоб дваранскага паходжання.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АНАРТЫ́Т
(ад грэч. anorthos косы),
мінерал групы палявых шпатаў, Са[Al2Si2O8], крайні член ізаморфнага рада плагіяклазаў. Крышталізуецца ў трыкліннай сінганіі. Крышталі сустракаюцца рэдка; звычайна зерні і зярністыя агрэгаты. Колер белы, шэры, зеленаваты. Празрысты да паўпразрыстага. Бляск шкляны да перламутравага. Цв. 6—6,5; крохкі. Шчыльн. каля 2,8 г/см³. Пераважна магматычнага паходжання. Анартыт — пародаўтваральны мінерал горных парод асн. саставу (габра, базальты і інш.), якія трапляюцца на Беларусі ў адкладах дакембрыю. Знойдзены ў некаторых метэарытах. Выкарыстоўваецца ў керамічнай прам-сці.
