папарахне́ць, ‑ее; зак.

Разм. Стаць спарахнелым, трухлявым — пра ўсё, многае. [Нахлябіч] паглядзеў навокал ды і кажа: гумно.. ваша ледзьве ліпіць, ды і ўсе будынкі папарахнелі, зараз параскідаюцца. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ло́каць, ло́кця, мн. ло́кці, ло́кцяў, м.

1. Месца згібу рукі, дзе злучаецца плечавая косць з касцямі перадплечча.

Узяць за л.

Блізка л., ды не ўкусіш (прыказка).

2. Старадаўняя мера даўжыні, роўная прыблізна 0,5 м.

◊

Кусаць (сабе) локці — шкадаваць аб чым-н. упушчаным, непапраўным.

Пачуццё локця — пачуццё сяброўства і ўзаемнай падтрымкі.

|| прым. ло́кцевы, -ая, -ае (да 1 знач.) і лакцявы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

перавярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярніся; зак.

1. Павярнуцца з аднаго боку на другі, павярнуцца процілеглым бокам.

Лодка перавярнулася (перакулілася).

2. Прайсці, перабыць.

Колькі тут народу перавярнулася!

3. у каго-што, перан. Ператварыцца ў каго-, што-н.; прыняць іншы выгляд.

Былі рублі, ды перавярнуліся ў вераб’і (прымаўка). Хлопчык перавярнуўся ў казляня (у казцы).

4. перан. Рэзка змяніцца, перамяніцца.

У яго жыцці ўсё перавярнулася.

|| незак. пераваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

свяці́ць¹, свячу́, све́ціш, све́ціць; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Выпраменьваць святло.

Цэлы дзень свеціць сонца.

Свеціць, ды не грэе (загадка).

2. Накіроўваць святло так, каб каму-н. было ўсё відаць.

С. ліхтарыкам.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Быць азораным радасцю, шчасцем і пад. (разм.).

Вочы свяцілі радасцю.

|| зак. пасвяці́ць, -свячу́, -све́ціш, -све́ціць (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

абко́лак, ‑лка, м.

Тое, што адколваецца, адшчэпліваецца ад чаго‑н. з дапамогай сякеры, молата і пад. Вяршаліна сасны ды абколкі пайшлі на іншыя гаспадарчыя патрэбы ды дровы. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тарара́ка ’цвёрдая частка пяра (з крылаў і хваста)’ (слуц., ЛА, 1), ’рагавы стрыжань пяра’ (слуц. Жыв. св.). У аснове назвы — гукаперайманне, параўн. та́ркаць ’крычыць (пра гусей)’, гл. Цвёрдая частка пяра выкарыстоўвалася для свісткоў і дудачак: “Гого-гого, гусачок! // Зрабі хлопчыку свісток // З беласнежнага крыла // Ды з бліскучага пяра” (саліг., Дзіц. фальклор, 137).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дыамафо́с

(ад ды- + амафос)

канцэнтраванае фосфарна-азотнае мінеральнае ўгнаенне, а таксама падкормка для жвачных жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дыгра́ма

(ад ды- + -грама)

сукупнасць двух знакаў, якая ўжываецца для перадачы на пісьме аднаго гуку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дыпле́ўрула

(ад ды- + гр. pleura = бок)

ранняя лічынкавая фаза ігласкурых з выразна выражанай білатэральнай сіметрыяй.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дыэ́др

(ад ды- + -эдр)

двухграневая простая форма крышталёў з двайной воссю сіметрыі; выкарыстоўваецца ў крышталяграфіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)