Verbum

памяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., што.

Ставіць паметкі на чым-н.

П. старонкі рукапісу.

памяша́ць гл. мяшаць.

памяшка́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

Унутранасць будынка, месца, дзе хто-, што-н. размяшчаецца.

Жылое п.

Добра абсталяванае п.

пан, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. У старой Чэхіі, Польшчы, Літве, дарэвалюцыйнай Беларусі і Украіне: заможны феадал, буйны землеўласнік (памешчык, дваранін і пад.), а таксама зварот да яго.

Жыць як пан або панам (перан.: жыць у багацці і раскошы; разм.).

2. Пра чалавека, які ўхіляецца ад працы сам і мае моду перакладваць работу на іншых (разм.).

Сядзець як пан або панам (перан.: гультаяваць, нічога не рабіць; разм.).

3. Форма ветлівага звароту да мужчын у Польшчы, Чэхіі і інш. краінах (дадаецца да прозвішча, імя, службовага тытула і пад.).

Паважаныя дамы і паны!

|| ж. па́ні, нескл.

|| прым. па́нскі, -ая, -ае.

П. двор.

Панскія замашкі.

пан...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. паўнаты ахопу, панавання, напр.: пан’еўрапейскі, панславізм, панэлінізм.

панава́льваць¹, -аю, -аеш, -ае; зак., чаго.

1. Наваліць, нагрузіць на каго-, што-н. вялікую колькасць чаго-н.

П. галля на вогнішча.

2. Накідаць у беспарадку многа чаго-н.

панава́льваць², -аю, -аеш, -ае; зак., чаго.

Зрабіць шляхам валення многа чаго-н.

П. валёнак.

панава́рваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., чаго.

Наварыць многа чаго-н.

П. страў на цэлую талаку.

панаваро́чваць, -аю, -аеш, -ае; зак., чаго.

1. Наварочаць, накідаць, нагрувасціць у вялікай колькасці.

П. зямлі.

2. што чым. Прыкрыць, навярнуўшы чым-н.

П. міскі каструлямі.

панава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; незак.

1. Мець уладу над кім-, чым-н., мець перавагу перад кім-, чым-н. або дзе-н.

П. у паветры.

П. на моры.

2. Мець пераважнае распаўсюджанне.

Там панавала менавіта гэта думка.

3. Ахопліваць, напаўняць сабой усё.

У лесе панавала цішыня.

4. над чым. Узвышацца, узнімацца над чым-н.

Узвышша пануе над наваколлем.

5. Жыць у раскошы (разм.).

Завёў сабе добрую гаспадарку і пануе.

|| наз. панава́нне, -я, н. (да 1—3 і 5 знач.).

Фашысцкія захопнікі імкнуліся да панавання над светам.

П. ў паветры.

Палітычнае п.

П. чалавека над прыродай.