Verbum

праве́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., каго-што.

1. Упэўніцца ў правільнасці чаго-н., абследаваць з мэтай нагляду, кантролю.

П. правільнасць рашэння задачы.

П. білеты пры ўваходзе.

2. Падвергнуць выпрабаванню для высвятлення чаго-н.

П. веды навучэнцаў.

П. насенне на ўсходжасць.

|| незак. правяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. праве́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.; прым. праве́рачны, -ая, -ае.

прадста́віць, -та́ўлю, -та́віш, -та́віць; -та́ўлены; зак.

1. каго-што, каму. Даставіць, паказаць, прад’явіць.

П. дакументы. П. доказы.

2. каго (што) і каму. Пазнаёміць з кім-н.

П. новага выкладчыка педагагічнаму савету.

3. каго (што) і да чаго. Прызнаўшы дастойным чаго-н., хадайнічаць аб чым-н. (аб павышэнні, узнагародзе і пад.).

П. да ўзнагароды.

|| незак. прадстаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. прадстаўле́нне, -я, н.

прыкіпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́; зак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыстаць да вельмі нагрэтага дна і сценак пасудзіны.

Варэнне прыкіпела да чыгуна.

2. перан., да каго-чаго. Ужыв. пераважна са словамі «душа», «сэрца» і пад. Захапіўшыся, вельмі прывязацца да чаго-н.

Душой п. да мора. П. сэрцам да работы.

|| незак. прыкіпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

прыла́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак.

1. Размясціцца дзе-н., каля каго-, чаго-н.

П. на краі лаўкі.

2. Уладкавацца, трапіць на работу, службу і пад. (разм.).

П. на працу.

3. Прыстасавацца, набыць навык рабіць што-н.

П. пісаць левай рукой.

4. Прымазацца, далучыцца да каго-, чаго-н. з карыслівымі мэтамі (разм.).

П. да чужой славы.

|| незак. прыла́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

прыхілі́цца, -хілю́ся, -хі́лішся, -хі́ліцца; зак.

1. Нахіліцца, нагнуцца трохі ўніз.

Дрэвы прыхіліліся да зямлі.

2. да каго-чаго. Шчыльна наблізіцца да чаго-н., прыпасці да каго-н.

Дзіця прыхілілася да бацькі.

3. перан., да каго. Знайсці спагаду ў каго-н., адчуць прыхільнасць да каго-н.

Няма ёй да каго п.

|| незак. прыхіля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца і прыхі́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

расцані́ць, -цаню́, -цэ́ніш, -цэ́ніць; -цэ́нены; зак.

1. што. Вызначыць цану чаго-н.; ацаніць.

Р. тавар.

2. перан., каго-што. Вызначыўшы свае адносіны да каго-, чаго-н., даць ацэнку, ацаніць.

Р. чый-н. талент.

|| незак. расцэ́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расцэ́нка, -і, ДМ -нцы, ж. (да 1 знач.) і расцэ́ньванне, -я, н.; прым. расцэ́начны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Расцэначная ведамасць.

сапра́ўдны, -ая, -ае.

1. Які адпавядае рэчаіснасці, аўтэнтычны, рэальны, праўдзівы.

С. дакумент.

2. Які захоўвае сваю сілу, дзейнічае.

Білет с. тры дні.

3. Які з’яўляецца лепшым узорам чаго-н., ідэалам каго-, чаго-н.

С. мастак.

Сапраўдная дружба.

4. Пра адмоўныя якасці каго-н. (разм.).

С. дурань.

○

Сапраўдны лік — у матэматыцы: усякі лік, дадатны або адмоўны, цэлы або дробавы.

|| наз. сапра́ўднасць, -і, ж.

укі́нуць, -ну, -неш, -не; укі́нь; -нуты; зак.

1. каго-што ў што. Кінуць, апусціць унутр.

У. камень у ваду.

2. чаго ў што або каму. Налажыць, дабавіць чаго-н. у што-н.; даць корму.

У. два драбкі цукру ў чай.

У. сена коням (разм.).

|| незак. укіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і укі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. укіда́нне, -я, н. і укі́дванне, -я, н.

чацвёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Лічба

4.

Напісаць чацвёрку.

2. Школьная адзнака (разм.).

Атрымаць чацвёрку па хіміі.

3. Запрэжка ў чатыры кані.

Пад’ехаць на чацвёрцы.

4. Колькасць каго-, чаго-н. у чатыры адзінкі; чатыры аднародныя прадметы.

Ч. самалётаў.

5. Назва чаго-н., абазначанага лічбай 4 (трамвая, тралейбуса і пад.; разм.).

Ч. ходзіць па кароткім маршруце.