fatałach
м. разм.
1. часцей мн.~y — анучы (адзенне); транты;
2. перан. нікчэмнасць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Konsórte
m -n, -n саўдзе́льнік; часцей pl
er und ~n — пагардл. ён і яго́ хе́ўра
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Aids, AIDS
= Acquired Immunal Deficit Syndrome
n (часцей без артыкля) мед. СНіД (сіндром набытага імунадэфіцыту)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
даказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; -ка́заны; зак.
1. што. Дагаварыць да канца.
Дайце яму д. сваю прамову.
2. што. Пацвердзіць што-н. фактамі, довадамі.
Ён даказаў правільнасць сваіх меркаванняў.
Д. сваю адданасць справе.
3. на каго (што). Зрабіць данос, нагаварыць на каго-н. (разм.).
4. (часцей з адмоўем). Зраўняцца з кім-н. у чым-н., зрабіць так, як не зробіць ніхто (разм.).
Мая жонка пячэ такія пірагі, што і іншы кандытар не дакажа.
|| незак. дака́зваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Скало́ціны ‘маслянка’ (Касп., Шатал., Сцяшк. Сл., Варл., Жд. 2, Нар. сл., Нар. словатв.), скало́ціна, скало́твіны (Нас.), скало́цьвіна (Бяльк.), скало́цвіны (ЛА, 4), скалаця́нка, скало́ціна, скало́цьвіна (Мат. Маг.), скало́чыны (Жд. 2), скало́чанка (Жд. 2, Жыв. сл.), скалаця́нка (Гарэц.) ‘тс’. Да скалаціць < калаціць з рознымі суфіксамі. Параўн. аднакаранёвыя ўкр. сколо́тина, часцей мн. л., рус. дыял. сколо́тина, вы́колотки ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каза́рма, ‑ы, ж.
Спецыяльнае памяшканне для размяшчэння вайсковых часцей. Гэта быў вайсковы гарадок з простымі забрукаванымі вуліцамі, трохпавярховымі каменнымі казармамі, канюшнямі, майстэрнямі, гаражамі і пасярэдзіне пляцам для вайсковых заняткаў. Каваль. // Інтэрнат для рабочых у дарэвалюцыйнай Расіі. Падышла група рабочых з бліжэйшай пуцявой казармы. Лынькоў. // перан. Пра вялікі непрыгожы змрочна будынак.
[Іт. caserma.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камуніка́цыя, ‑і, ж.
1. часцей мн. (камуніка́цыі, ‑ый). Шляхі зносін, лініі сувязі, а таксама энерга‑, цёпла‑, газа- і водазабеспячэння. Падземныя камунікацыі. □ Магутным артылерыйскім агнём і масіраванымі налётамі авіяцыі разгромлены важнейшыя камунікацыі праціўніка. Жычка.
2. толькі адз. Абмен думкамі, перадача інфармацыі пры дапамозе мовы. Вусная мова як адзін са сродкаў камунікацыі.
[Лац. communicatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́йгрыш, ‑у, м.
1. Народная інструментальная мелодыя, часцей танцавальная.
2. Ненатуральнасць, штучная напружанасць (у ігры артыста і наогул у паводзінах, манерах). Без усякай экзотыкі і найгрышу жыве артыстка багатым унутраным жыццём гераіні. «Маладосць». Сяргей зразумеў, што Волька гаворыць усё гэта шчыра, што ні ў чым у яе няма найгрышу. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папаўне́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. папаўняць — папоўніць і стан паводле знач. дзеясл. папаўняцца — папоўніцца.
2. Тое, чым папаўняецца што‑н. (часцей пра войскі, кадры і пад.). Калі ў батальён прыйшло папаўненне, урачу прыбавілася клопатаў. Дудо. Сярод новага папаўнення, якое прыйшло ў кавальскі цэх, быў і Чыгагураў. Данілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяру́н, перуна, м.
1. Аглушальны ўдар грому. Часцей забегала па хмары бліскавіца, мацней, дзесьці зусім блізка ўжо, стукаў пярун. Галавач. Заляскацелі перуны. Воддаль задымілася сасна, апаленая маланкай. Чарнышэвіч.
2. Бог грому і маланкі ва ўсходніх славян.
•••
Пярун яго (цябе, яе, вас, іх) ведае (груб.) — нічога невядома (пра каго‑, што‑н.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)