абмалаці́ць, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; зак., што.
Малоцячы, аддзяліць зерне ад калосся, саломы. З суседняй вёскі амаль штодня прыходзіць старэйшая дачка і просіць ад бацькі дапамогі: то накасіць сена, то хлеб абмалаціць, то хлеў накрыць. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абры́зглы, ‑ая, ‑ае.
Пра малако, якое пачало скісаць. [Кастусь:] — Мы дамовіліся раніцай наконт малака і хлеба, а што ж нам прыслаў пан? Абрызглага перагону, ды і хлеб ваш такі, што і свінні не елі б. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крыжа́к, ‑а, м.
Разм. Тое, што і крыжаносец (у 1 знач.). Па працягу стагоддзяў змагаліся мазуры з нямецкімі захопнікамі за хлеб з роднага поля і за родную мову, пачаўшы гэтую барацьбу яшчэ з крыжакамі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апалька ’перапечка’ (Сцяшк. МГ), рус. уладз. пале́нка, пали́ха, паленик ’тс’, паўдн. паленица ’хлеб’; укр. опалянок, каляниця ’тс’, польск. дыял. apalonek, apaloniec ’печаны хлеб’; чэш. opelka ’калач з рэшткі цеста’; славен. páljenek ’гатунак кукурузнага пірага’. Няясна. Прасцейшае — звядзенне да кораня паліць (Бірыла аб прозвішчы Апалька — Бел. антр. 2, 22; Вештарт, Лекс. Палесся, 112–115, Арашонкава і інш., Весці АН БССР, 1969, 4, 127); магчыма, вынік народнаэтымалагізуючых працэсаў; наўрад ці роднасна з літ. apalus ’круглы’ (Арашонкава і інш., там жа). Генетычная сувязь адзначаных форм таксама няпэўная: магчыма, гэта паралельныя новатворы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кала́ч I, -ча́ м. (пшеничный хлеб) кала́ч;
◊ цёрты к. — тёртый кала́ч
кала́ч II, -ча́ м. пе́тля ж. (из верёвки или прутьев)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
połakomić się
зак. паквапіцца; пагаліцца; пагнацца;
połakomić się na łatwy zarobek — паквапіцца на лёгкі заробак (хлеб)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пасу́днік, ‑а, м.
1. Паліца, шафа для пасуды. Помніцца, тая [жанчына] таксама нешта казала і пра Германію, пакуль бразгала ў пасудніку і кроіла хлеб. Быкаў.
2. Рабочы, які мые посуд у сталовай, рэстаране і пад. Працаваць пасуднікам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́лачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак, ж.
1. Памянш. да булка; маленькая булка.
2. Здобная булка з пшанічнай мукі. — А гэта вось дом стаіць, — кажа .. [Люся]. — Вялікі-вялікі! Магазін, дзе прадаецца хлеб. І вулачкі! Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калані́ца, ‑ы, ж.
Разм. Калёсная мазь. Пры калёсах корпаецца дзядзька Ігнат. Ссунуў кола і шчодра і клапатліва, нібы масла на хлеб, намазвае на вось каланіцу. Хадановіч. Пахла яшчэ пылам і каланіцай — гэта з-пад калёс. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гуля́шчы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Свабодны ад работы; незаняты. Гуляшчыя коні. Гуляшчы чалавек.
2. Які не патрабуе вялікіх намаганняў; лёгкі. Гуляшчая работа. Гуляшчы хлеб.
3. Які вядзе распуснае жыццё. Можа, .. [Анісім] думае, што .. [Алімпа] сапраўды якая гуляшчая. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)