апо́весць, ‑і, ж.

1. Мастацкі твор апавядальнага характару, які займае прамежкавае месца паміж раманам і апавяданнем. Аповесць К. Чорнага «Вясна». □ — Хачу напісаць аповесць, як на Палессі жылі дзве прыгожыя краскі-панны і што з гэтага выйшла, — смяялася Габрынька. Колас.

2. Апавяданне пра якую‑н. падзею ў яе паслядоўным развіцці. Моўчкі слухаў Ігнась журботную аповесць сына невядомых бацькоў. Мурашка. Стары тым часам цягнуў сваю аповесць. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аба́біцца, ‑блюся, ‑бішся, ‑біцца; зак.

Разм.

1. Пераняць некаторыя жаночыя рысы характару (пра мужчыну).

2. Перастаць сачыць за сабою, апусціцца, агрубець (пра жанчыну).

абабі́цца, ‑б’ю́ся, ‑б’е́шся, ‑б’е́цца; ‑б’ёмся, ‑б’яце́ся; зак.

1. Аказацца пашкоджаным; адбіцца, адпасці (пра тынк і пад.). // Пашарпацца, знасіцца па краях (пра адзенне).

2. перан. Прывыкнуць да чаго‑н., перастаць заўважаць дрэннае, ацярпецца. [Галубіцкі:] За сваю бытнасць я прывык ужо да праборак, абабіўся. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

streak​1 [stri:k] n.

1. паласа́, пало́ска; жы́лка, про́жылак;

There are streaks of grey in her hair. У яе валасы з сівізною;

like a streak of lightning з ху́ткасцю мала́нкі

2. ры́са (характару);

a nervous streak нерво́знасць;

a yellow streak баязлі́васць

3. перы́яд, праме́жак, паласа́;

a (long) streak of (good) luck (до́ўгая) паласа́ ўда́чы, паласа́ шанцава́ння

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

хара́ктер м.

1. (нрав) хара́ктар, -ру м., нату́ра, -ры ж.;

си́льный хара́ктер мо́цны хара́ктар;

мя́гкий хара́ктер мя́ккі хара́ктар (мя́ккая нату́ра);

2. в др. знач. хара́ктар, -ру м.;

замеча́ния крити́ческого хара́ктера заўва́гі крыты́чнага хара́ктару;

хара́ктер ме́стности хара́ктар мясцо́васці;

◊

вы́держать хара́ктер вы́трымаць хара́ктар;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

арбі́тр

(лац. arbiter)

1) пасрэднік у спрэчках несудовага характару, трацейскі суддзя;

2) суддзя ў некаторых відах спартыўных спаборніцтваў (напр. футбольны а.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

кангрэ́с

(лац. congressus = сустрэча, сход)

1) з’езд, нарада (звычайна міжнароднага характару);

2) заканадаўчы орган (парламент) у ЗША і некаторых іншых краінах.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

па́сквіль

(іт. pasquillo, ад Pasquino = імя рымскага башмачніка XV ст., які пісаў з’едлівыя эпіграмы на высокапастаўленых асоб)

твор паклёпніцкага, зневажальнага характару.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

дапасава́цца I (да чаго) сов. и несов., в разн. знач. согласова́ться (с чем);

прыме́тнікі ~су́юцца да назо́ўнікаў — прилага́тельные согласу́ются с существи́тельными;

паво́дзіны і ўчы́нкі геро́я ~су́юцца да яго́ хара́ктару — поведе́ние и посту́пки геро́я согласу́ются с его́ хара́ктером

дапасава́цца II сов., спорт., разг. допасова́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Гука́ць ’гукаць’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк.), гу́каць ’гаварыць; стукаць’ (Нас.), ’гаварыць’ (Касп., Жд. 1, Шатал.). Лічыцца гукапераймальным утварэннем прасл. характару. Параўн. рус. гукать ’гукаць; гаварыць’, укр. гукати ’гукаць’, польск. hukać; балг. гукам, чэш. houkati ’крычаць, быць’ і г. д. Прасл. *gukati (так у Трубачова, Эт. сл., 7, 169) або хутчэй *gukati, *hukati, *chukati (так у Слаўскага, 1, 432–433).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ілі́ць ’ухіляцца, рабіць выкруты; круціцца, быць неспакойным; моцна дамагацца, настойваць’ (Нас.), ’круціцца’ (Гарэц.). Рус. юли́ть, дан. и́лить ’падаваць мяч у гульні’. Найбольш верагодна этымалагічная сувязь з віць (гл.); параўн. віліць, віляць. Не выключана таксама магчымасць супастаўлення з вір 1, вірыць (гл.). Іншыя тлумачэнні слова юлить у рус. мове выклікаюць пярэчанні фармальнага і семантычнага характару; гл. крытычныя заўвагі Фасмера (4, 529–530). Гл. ілка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)