БАГЕ́МІЯ

(лац. Bohemia),

1) першапачаткова назва тэр., на якой утварылася Чэхія. Ужывалася ант. гісторыкамі Тацытам, Пталамеем і інш. На пач. 1 ст. край заваяваны герм. плямёнамі маркаманаў. У 6 ст. тут пасяліліся слав. плямёны (продкі чэхаў).

2) У 1526—1918 афіц. назва Чэхіі, якая ўваходзіла ў склад Габсбургскай імперыі.

т. 2, с. 207

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Зґрызо́та ’перажыванне’ (Сл. паўн.-зах.). З польск. zgryzota ’тс’ на што указвае выбухное ґ. Параўн. згрыжа, але суфікс тут ‑ot‑a.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Паўдня́ ’поўдзень’ (КЭС, лаг.; Нас., Касп.; паст., смарг., ашм., Сл. ПЗБ). Да паў- і дзень (гл.), які тут у Р. скл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Супу́льны ’агульны, супольны’ (брасл., Сл. ПЗБ). Аўтары (там жа) параўноўваюць з польск. wspólny ’тс’; аднак тут, відаць, кантамінацыя супольны і wspólny.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пратапта́ць, ‑тапчу, ‑топчаш, ‑топча; зак., што.

1. Пракласці частай хадзьбой (дарожку, сцежку і пад.). — [Рысь] ведала, што сцежку пратапталі алені і што тут яны адзін за адным на вадапой ходзяць. В. Вольскі. [Васіль:] — Я многа, брат, тут сцежак пратаптаў. За вайну ўсё было зарасло. Шамякін.

2. Працерці, пранасіць хадзьбой. Пратаптаць боты.

3. Таптаць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

машэ́нства, ‑а, н.

Несумленны ўчынак, жульніцтва, ашуканства, махлярства. І калі на справу паглядзець сур’ёзна, то тут і машэнства няма ніякага. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

памо́ўка, ‑і, ДМ ‑моўцы; Р мн. ‑мовак; ж.

Гаворка (ужываецца звычайна ў прымаўцы: Пра воўка памоўка, а воўк і тут).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паадсяля́цца, ‑яецца; ‑яемся, ‑яецеся, ‑яюцца; зак.

Адсяліцца — пра ўсіх, многіх. [Антось:] — А тут змены нейкія.. [Агата:] — Гэта паадсяляліся з вуліцы, — цесна вельмі. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

недапе́ты, ‑ая, ‑ае.

Не спеты да канца. Дзесьці тут і песні тыя недапетыя, Што спявалі ў час апошні свой сябры. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прашмарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.

Працерці, прадзіравіць. Аціраючыся тут, .. [Мартыневіч] прашмараваў і анучу і цяпер голай пятой стаяў на халодным таку. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)