раманты́зм, ‑у, м.

1. Напрамак у літаратуры і мастацтве канца XVIII — першай чвэрці XIX ст., прыхільнікі якога змагаліся з канонамі класіцызму, выстаўляючы на першы план інтарэсы асобы і пачуццё і выкарыстоўваючы ў сваёй творчасці гістарычныя і народнапаэтычныя тэмы. Рамантызм Байрана. Рамантызм Бетховена.

2. Творчы метад у літаратуры і мастацтве, пранікнуты аптымізмам і імкненнем у яркіх вобразах паказаць высокае прызначэнне чалавека. Але па той прычыне, што Змітрок Бядуля яшчэ не валодаў рэалістычным метадам, імкненне сцвердзіць у творчасці станоўчыя пачаткі жыцця і ідэал прыгожага, жаданне пранікнуць у духоўны свет чалавека прывялі маладога пісьменніка да рамантызму. Каваленка.

3. Светапогляд, пранікнуты ідэалізацыяй рэчаіснасць летуценнай сузіральнасцю.

[Фр. romantisme.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фармалі́зм, ‑у, м.

1. У філасофіі — уласцівы разнастайным відам ідэалізму адрыў формы ад зместу.

2. У мастацтве — напрамак 19 — пачатку 20 стст., які ў суцрацьлегласць рэалізму адрываў мастацтва ад сацыяльна-гістарычнай глебы і надаваў асноўнае значэнне форме. Рэвалюцыйная літаратура ў тую пару была яшчэ вельмі слабай, ёй не хапала сіл, каб даць адпор фармалізму і эстэцтву. Гіст. бел. сав. літ.

3. Фармальнае стаўленне да чаго‑н. на шкоду сутнасці справы. [Сакратар:] — Павінна нарадзіцца ідэя руху ўдарнікаў. Ды асцярожна, разумна, не патапіце гэту важнейшую справу ў фармалізме. Лобан. Шамякін з усёй рашучасцю сцвярджае, што бяздушны фармалізм, казёншчына вытручваюць з чалавека ўсё жывое. Кучар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Quére

f - папярэ́чны напра́мак

in die ~ — упо́перак

j-m in die ~ kómmen* — станаві́цца каму́-н. упо́перак даро́гі

j-m in die ~ láufen* — папа́сціся каму́-н. на во́чы

etw. nach der ~ [der ~ nach] durchschnéiden* — разрэ́заць што-н. упо́перак

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

bearing [ˈbeərɪŋ] n.

1. (on) адно́сіны; аспе́кт, бок, падыхо́д;

Regular exercise has a direct bearing on health. Пастаянныя практыкаванні маюць прамыя адносіны да здароўя.

2. паво́дзіны, мане́ра трыма́цца; паста́ва, вы́праўка;

Тhey loved her for her kindly bearing. Яны любілі яе за дабрату.

3. tech. напра́мак, арыента́цыя;

a magnetic bearing магні́тны а́зімут

4. tech. падшы́пнік

♦

get/find/take one’s bearings вызнача́ць сваё месцазнахо́джанне, арыентава́цца;

lose one’s bearings заблудзі́цца, згубі́ць арыента́цыю

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

grain [greɪn] n.

1. зе́рне; кру́пы

2. зярня́тка, зе́рнетка; крупі́нка

3. драбо́к, дро́бка (солі, цукру і да т.п.)

4. : (асабліва ў адм. ск.) There isn’t a grain of truth in those rumours. У гэтых плётках няма ні кропелькі праўды.

5. гран (адзінка вагі = 0,065 г.)

6. жы́ла; напра́мак лі́ній у валакне́ дрэ́ва, ткані́не і да т.п.

♦

be/go against the grain быць чы́мсьці ненатура́льным або́ дзе́йнічаць ненарма́льным чы́нам

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ідэалі́зм

(фр. idéalisme, ад п.-лац. idealis = ідэальны, ад гр. idea = паняцце)

1) філасофскі напрамак, які асновай усяго існуючага лічыць свядомасць, дух, ідэю, а не матэрыю (проціл. матэрыялізм);

2) схільнасць да ідэалізацыі, прыхарошвання рэчаіснасці.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ляжа́ць, -жу́, -жы́ш, -жы́ць; -жы́м, лежыце́, -жа́ць; -жы́; незак.

1. Знаходзіцца на чым-н. у гарызантальным становішчы.

Л. на зямлі.

2. Быць хворым, знаходзіцца ў пасцелі.

Л. у непрытомнасці.

3. Аб прадметах: знаходзіцца на паверхні ў нерухомым стане (бакавой часткай, гарызантальна).

Кнігі ляжаць на стале.

4. Знаходзіцца, быць, захоўвацца, змяшчацца.

Грошы ляжаць у кішэні.

5. Размяшчацца дзе-н., мець напрамак куды-н.

Наўкола ляжаць зялёныя палі.

Шлях ляжыць на ўсход.

6. перан. Быць чыім-н. абавязкам.

На бацьку ляжаць усе клопаты пра сям’ю.

◊

Душа (сэрца) не ляжыць да каго-чаго (разм.) — няма цікавасці, прыхільнасці да каго-, чаго-н.

Лежма ляжаць (разм.) — доўга ляжаць.

Ляжаць аблогай — пра няворанае, удзірванелае поле.

Ляжаць пад сукном (разм.) — заставацца без разгляду, без рэагавання (пра заявы, скаргі).

|| наз. ляжа́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і ле́жня, -і, ж. (да 1 і 2 знач.; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кла́сціся, кладу́ся, кладзе́шся, кладзе́цца; кладзёмся, кладзяце́ся, кладу́цца; кла́ўся, кла́лася; кладзі́ся; незак.

1. Прымаць ляжачае становішча.

К. на ложак.

2. Укладвацца, размяшчацца для сну, адпачынку.

К. адпачыць.

3. Адпраўляцца на лячэнне.

К. ў шпіталь.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрываць, засцілаць сабою што-н., распаўсюджваючыся па паверхні.

Туман клаўся ў нізіне.

Снег кладзецца на палі.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Браць які-н. напрамак (пра самалёт, карабель).

6. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Добра падавацца кладцы.

Цэгла добра кладзецца ў сцяну.

7. перан. Свабодна, лёгка выкладацца, выказвацца (пра думкі, словы і пад.).

Фразы лёгка кладуцца на паперу.

8. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., на каго-што. Станавіцца чыім-н. доўгам, абавязкам, заняткам і пад.

Цяпер усе клопаты па гаспадарцы кладуцца на матчыны плечы.

|| зак. пакла́сціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -кладзе́цца (да 1—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ухі́л м.

1. (адхон) Ábschüssigkeit f -, -en; Ábfall m -(e)s, -fälle;

2. (напрамак дзейнасці, інтарэсаў, здольнасцяў) Néigung f -, -en;

3. (тэндэнцыя, спецыялізацыя) Éinstellung f -, -en, Éinschlag m -(e)s, -schläge; Richtung f -, -en; Spezialisíerung f -, -en;

шко́ла з тэхні́чным ухі́лам éine Schúle mit téchnischem Schwérpunkt;

4. паліт. Ábweichung f -, -en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

завярну́цца разм. гл. завярнуць

1.завярну́ць

1. (змяніць напрамак) ábbiegen* vi (s), éinbiegen* vi (s); úmkehren vi (s) (назад);

2. (павярнуць) úmlenken vt; úmdrehen vt; (úm)kéhren vt; wénden vt;

3. разм. (зайсці куды-н.) vórschauen vi, vorbéikommen* vi (s), éinen Ábstecher máchen (bei D);

◊

завярну́цца агло́блі den Rückzug ántreten*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)