Луба́к ’стары, худы конь’ (Юрч.), лубі́на ’тс’ (ветк., Мат. Гом.). Да луб 1 (гл.). Аб суфіксе ‑ак гл. Сцяцко (Афікс. наз., 146); экспрэсіўнасць, як у здыхля́к.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Міну́лька ’чмель’ (трак., Сл. ПЗБ). З ⁺ка‑манулька ’чмелік’, якое да літ. kamãnė ’чмель’, ст.-прус. kamnet ’конь’. Пачатковае мі‑ (замест ма‑) пад уплывам міну́шкі ’канюшына’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Нава́ркі ’ільснівыя плямы, пералівы’: «Конь гладкі, аж наваркі ходзяць по ем» (ТС, 3, 112). Разам з навар ’тлушч, які ўсплывае наверх пры варцы стравы’, да варыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бе́лы, -ая, -ае.

1. Які мае колер снегу, малака, крэйды.

Б. конь.

Белая бяроза.

2. Светлы, ясны.

Белыя ночы.

3. Варожы савецкай уладзе, контррэвалюцыйны.

Белая армія.

Разгром белых (наз.).

4. Які мае светлы колер скуры (пра ра́су¹).

○

Белае мяса — цяляціна або курынае мяса.

Белая гарачка — цяжкае псіхічнае захворванне ў выніку алкагалізму.

◊

Сярод белага дня (разм.) — удзень, днём.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

касі́ць², кашу́, ко́сіш, ко́сіць; незак.

1. што. Рабіць касым, крывым; перакошваць.

К. рот.

2. што і чым. Глядзець коса, убок.

Конь касіў вокам на кучу канюшыны.

3. Быць касавокім, касым.

Левае вока косіць.

|| зак. скасі́ць, скашу́, ско́сіш, ско́сіць; ско́шаны (да 1 знач.) і пакасі́ць, -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны (да 1 знач.).

Скасіць вугал хаты.

Вокны пакасіла (безас.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

здагна́ць, ‑ганю, ‑гоніш, ‑гоніць; зак., каго-што.

Разм. Тое, што і дагнаць. На пляцы Аляксея здагнаў хуткі газік. Мележ. Конь вырвецца — здагоніш і зловіш, а слова вырвецца — не зловіш. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дагле́джаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад дагледзець, даглядзець.

2. у знач. прым. Акружаны клопатам; выпеставаны, ахайны. Конь быў заўсёды гладкі, дагледжаны. Бядуля. Дагледжаныя краны дрэў радавалі позірк... Кухараў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каро́слівы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да каросты. Карослівая высыпка. Карослівы сверб. // Хворы каростай; у каросце. Карослівы конь. / у знач. наз. каро́слівы, ‑ага, м.; каро́слівая, ‑ай, ж. Ізалятар для карослівых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

медалі́ст, ‑а, М ‑лісце, м.

1. Той, хто атрымаў медаль за выдатныя поспехі ў вучобе.

2. Конь, сабака і пад., якія атрымалі на выстаўцы медаль за пародзістасць або іншыя якасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няпарнакапы́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які належыць да атрада млекакормячых з няцотным лікам пальцаў. Няпарнакапытная жывёла.

2. у знач. наз. няпарнакапытныя, ‑ых. Атрад млекакормячых, да якога адносяцца конь, насарог і тапір.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)