імпе́рыя, -і, мн. -і, -рый, ж.

1. Манархічная дзяржава на чале з імператарам.

Рымская і.

2. перан. Буйная манаполія, якая ажыццяўляе кантроль над пэўнай галіной прамысловасці, над якой-н. дзейнасцю.

Імперыя прэсы.

|| прым. імпе́рскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крамо́ла, -ы, мн. -ы, -мо́л, ж.

1. Змова, мяцеж, бунт (уст.).

2. перан. Учынкі, погляды, якія супярэчаць агульнапрынятым нормам, агульнаму парадку (разм.).

У гэтым я не бачу ніякай крамолы.

|| прым. крамо́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крыклі́вы, -ая, -ае.

1. Які многа, часта крычыць.

Крыклівыя дзеці.

2. Прарэзлівы, гучны, непрыемна рэзкі.

К. голас.

3. перан. Які прымушае звярнуць на сябе ўвагу сваёй стракатасцю, яркасцю.

Крыклівыя афішы.

К. ўбор.

|| наз. крыклі́васць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ку́пал, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Дах, верхняе скляпенне ў форме паўшар’я.

К. цырка.

2. перан. Пра якую-н. паверхню, прадмет, што маюць такую форму.

К. неба.

К. парашута.

|| прым. ку́пальны, -ая, -ае.

Купальнае перакрыцце.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аздараві́ць, -раўлю́, -ро́віш, -ро́віць; -ро́ўлены; зак., што.

1. Палепшыць стан здароўя каго-н., зрабіць здаровым.

А. мясцовасць.

2. перан. Палепшыць, прывесці ў норму.

А. мікраклімат у калектыве.

|| незак. аздараўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. аздараўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аксіёма, -ы, мн. -ы, -сіём, ж.

Палажэнне, якое не патрабуе доказу і прымаецца ў якасці зыходнага прынцыпу якой-н. тэорыі (спец.), а таксама (перан.) наогул палажэнне, якое прымаецца без доказу; бясспрэчная ісціна.

|| прым. аксіяматы́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

арсена́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Склад зброі і ваеннай амуніцыі.

А. крэпасці.

2. Прадпрыемства, якое вырабляе зброю і ваенную амуніцыю (уст.).

3. перан. Запас, вялікая колькасць чаго-н.

А. ведаў.

|| прым. арсена́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ачалаве́чыцца, -чыцца; зак. (кніжн.).

1. Стаць падобным на чалавека, ператварыцца ў чалавека.

2. перан. Стаць гуманным.

|| незак. ачалаве́чвацца (1 і 2 ас. не ўжыв.), -аецца.

|| наз. ачалаве́чанне, -я, н. і (працэс) ачалаве́чванне, -я, н.

А. малпы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

баля́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Тое, што і болька.

2. перан. Недахоп, слабае месца ў дзейнасці, характары, а таксама чалавек з якімі-н. недахопамі, з-за якога бываюць непрыемнасці ў калектыве.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бег, бе́гу, м.

1. Хуткае перамяшчэнне, пры якім моцна адштурхоўваюцца нагамі ад зямлі.

Б. на месцы.

Марафонскі б. (від спартыўнага спаборніцтва).

2. перан. Наогул імклівае перамяшчэнне чаго-н.

Б. часу.

|| прым. бегавы́, -а́я, -о́е.

Бегавая дарожка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)