э́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які абазначаецца ў формулах умоўным сімвалам — лацінскай літарай N, n у значэнні: любы, які хочаш, усякі (пра велічыні). Энны член. Энны лік.
2. перан. (звычайна са словамі: «колькасць», «лічба»). Нявызначанай велічыні, колькасці, вялікі, неабмежаваны. І ўсё ж сваёй шчодрай рукой Выдала [восень-бухгалтарка], згодна з патрэбамі, Энную суму для ўцехі людской... Кляўко. Ведаю: прысніцца на зорцы ў бядзе радзімы белы абрус, бярозка з-пад Мінска на эннай вярсце, белая Белая Русь. Стрыгалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
краі́на ж Land n -es, Länder;
міралю́бная краі́на fríedliebendes Land;
краі́ны, які́я атрыма́лі незале́жнасць únabhängig gewórdene Länder;
краі́ны, што ста́лі на шлях развіцця́ Entwícklungsländer pl;
краі́на-член (якой-н арганізацыі) Mítgliedsland n;
краі́ны-ўдзе́льніцы Téilnehmerländer pl;
ро́дная краі́на Héimatland n, Héimat f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сям’я́ ж Famíli¦e f -, -n;
член сям’і́ Famíli¦enangehörige (sub) m -n, -n; Famíli¦enmitglied n -(e)s, -er;
сям’я́ з пяці́ чалаве́к éinefünfköpfige Famíli¦e;
усёй сям’ёй mit der gánzen Famíli¦e; mit Kind und Kégel;
сярэ́дняя сям’я́ Dúrchschnittsfamili¦e f;
дру́жная сям’я́ éine éinträchtige Famíli¦e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
езуі́т
(с.-лац. jesuita, ад лац. Jesus = Ісус)
1) член манаскага каталіцкага ордэна «Таварыства Ісуса», заснаванага ў 1534 г. для барацьбы з Рэфармацыяй і абароны папства;
2) перан. хітры, крывадушны чалавек.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
фарысе́й
(гр. pharisaios, ад ст.-яўр. paruchim = адшчапенец)
1) член рэлігійна-палітычнай секты ў Старажытнай Іудзеі, што абараняла інтарэсы заможных слаёў насельніцтва і вызначалася фанатызмам і крывадушнасцю;
2) перан. ханжа, крывадушнік.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
энцыклапеды́ст
(фр. encyclopediste)
1) усебакова адукаваны чалавек, дасведчаны ў розных галінах ведаў;
2) член групы перадавых французскіх мысліцеляў, аб’яднаных вакол «Энцыклапедыі», якую ў 1751—1780 гг. выдавалі Д. Дзідро і Ж. Д’Аламбер.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ По́сік ’надуты мачавы пузыр свінні, якім гуляюць дзеці, альбо з якога робяць капшукі’ (гродз., Мат. АС.; Бір. Дзярж.; Сцяшк. Сл., Шат., Сл. ПЗБ, Скарбы), драг. посюх ’тс’ (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), ’мачавы пузыр’ (Клім.), ’канал ад мачавога пузыра’ (Сержп. Грам.); параўн. таксама рус. сіб. по́сик ’вонкавы мачавод самца’, чэш. posek ’палавы член быка’, славац. pasek ’тое ж у быка, каня, барана’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад ёлкага (гл.) з прыстаўкай по- і семантыкай выніковасці дзеяння, даслоўна ’вынік акання’ ці ’тое, што пырскае, сікае© Версія Махэка’ (473) аб прасл. *рея‑ькь, роды. да лат. penis ’пеніс, чэлес© грэч. πέος, πόσυη ’тс’, ст.-інд. pasas ’тс’ непрымальная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пустадо́мак ’бестурботны чалавек, які не дбае пра дом, сям’ю, гаспадарку’ (ТСБМ, Янк. 1, Шат., Жд. 2; ушац., Пан. дыс.), ’член сям’і, які не спрыяе дому, а цягне з яго’ (Варл.), пустадо́мец ’тс’ (Юрч.), пустадо́мка ’нядбайная гаспадыня’ (рагач., Нар. Гом.). Утворана ад пустадо́м ’бестурботны, не дбаючы пра гаспадарку’ (Нас., Бяльк., Касп., Гарэц.), першапачаткова, відаць, кароткі прыметнік на базе спалучэння пусты дом (гл. пусты́), параўн. сучаснае пустадо́мы ’нядбайны, ветраны’: зараз багато маладых пустадомых (ветк., Мат. Гом.), параўн. рус. дыял. пустодо́м, пустодо́мок, пустодо́мник ’тс’, укр. пустодо́мок ’тс’, паралельнае макед. пустокуќникъ (пустокукьникъ) < пуст + куќа ’дом, хата’ (охрыдск., Макед. сб., 15, 59); у такім выпадку прыметнік пустадо́мны (Нас.) — другасны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дапаўне́нне н
1. (большае запаўненне) Áuffüllung f -, -en; Vóllfüllen n -s, -;
2. (дадатак) Náchtrag m -(e)s, -träge; Ergänzung f -, -en;
у дапаўне́нне ergänzend; als Náchtrag;
3. (даданы член сказа) Ergänzung f -, -en; Objékt n -(e)s, -e;
прамо́е дапаўне́нне diréktes Objékt;
уско́снае дапаўне́нне índirektes Objékt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Асістэ́нт ’памочнік прафесара, урача; малодшы выкладчык у вну’ (БРС), ’пастаянны размоўца, удзельнік цырымоніі’, асістэ́нцыя ’прысутнасць пры знатнай асобе, пастаяннае дагляданне, заляцанне’ (Нас.). Сучаснае значэнне ўсталявалася, верагодна, пад рускім уплывам (Крукоўскі, Уплыў, 76). Значэнні, зафіксаваныя ў Насовіча, указваюць на польскую крыніцу запазычання (польск. asystent ’памочнік прафесара; памочнік, практыкант урача; член світы, якая ўдзельнічае ва ўрачыстасці; кавалер’). Ст.-укр. ассистенция з XVII ст., ассистентъ з XVIII ст., што ўказвае не толькі на магчымую даціроўку беларускага, але і на польскую крыніцу запазычання. Польскае з лац. assistent суправаджаючы’; у рускай мове з пачатку XVIII ст. праз нямецкую (Шанскі, 1, А, 163; Фасмер, 1, 94, указваюць на нямецкую крыніцу, паводле Смірнова, 49) ці польскую — Біржакава, Очерки, 344.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)