назапа́сіць, ‑пашу, ‑пасіш, ‑насіць; зак., чаго.
Нарыхтаваць, загатаваць вялікую колькасць чаго‑н. Назапасіць сена. □ Пад кашлатым дубком грэлася сойка, мусіць шукаючы корм, што клапатліва назапасіла яшчэ з восені. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пападсціла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што і чаго.
Разм. Падаслаць 2 усіх, многіх, усё, многае або ўсім, многім. [Мужчыны] збіраюцца ехаць па вецце, каб пападсцілаць пад сена тарпы. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасо́хлы, ‑ая, ‑ае.
1. Празмерна сухі. Перасохлае сена. Перасохлыя губы. □ На перасохлым дарожным пяску пад дубамі непарушна ляжалі .. чорныя цені. Галавач.
2. Які стаў бязводным. Перасохлая рачулка. Перасохлы лужок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускі́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Кідаючы, ускласці на верх чаго‑н. усё, многае. Ускідаць сена на вышкі. Ускідаць груз на машыну.
ускіда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак. да ускінуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адо́нак ’зроблены з колікаў, палак і галля насціл, на якім складаецца (кідаецца) сена ў стог’ (Янк. Мат., Бір. дыс., ДАБМ, Шат.), ’астаткі збожжавай або сеннай сцірты’ (Нас.), адзёнак ’стог сена’ (Янк. I, ДАБМ, Некр.), адзёлак ’падмосткі пад стог’ (ДАБМ), адонішча падножка’ (Арх. Бяльк.) да дно (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лагуны́ ’рубель, якім умацоўваюць сена або снапы на возе’ (пруж., ДАБМ). Да лагунз (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Набі́льнік, набыльнык ’пласт сена, які можна узяць на вілы’ (брэсц., Нар. лекс.). Гл. навільнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Настра́мак ’невялікі воз (сена, канюшыны, саломы)’ (Янк. 1, Жд. 3, ТС, Ян.), nastràmak, nastràmacz ’малы воз сена — палова або чвэрць нармальнага воза’ (Пятк.), укр. настря́мок ’невялікая колькасць, невялікі воз сена, саломы, дроў’. Відаць, ад настрамі́ць ’неакуратна налажыць, накідаць абы-як’, параўн.: Як накласць, то много ўлезе на воз, а так настромі́ў, настромі́ў — то мало дроў (ТС, 3, 163); параўн. таксама астра́мак (гл.). Усё да прасл. *stramъ/stromъ з шырокай семантыкай, звычайна ў адносінах да «тырчачых», выступаючых дэталей і частак, параўн. стром ’завіслае дрэва’, чэш. strom ’дрэва’, польск. stram ’капыл (у санях)’, славен. strama ’вертыкальны апорны брус у санях’, славац. stram ’від саней’, серб.-харв. stràmica ’прыстаўная лесвіца, драбіна’ і г. д. Параўн. Фасмер, 3, 166 (пад остро́мок з развіццём семантыкі ад ’стог сена вакол шаста’ да ’кладзь сена ў адзін воз’); Махэк₂, 583; Бязлай, Eseji, 119; Борысь, SFPS, 24, 1987, 115–126. Гл. стромак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
get in
а) захо́дзіць, сяда́ць (у а́ўта); прыбы́ць куды́
б) уклада́ць у што
в) зво́зіць (се́на, збо́жжа)
г) увайсьці́ (у сябро́ўства, у ву́зкія ко́лы)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ако́пак ’месца, дзе стаяла капа сена’ (КЭС, лаг.) да капа (гл.). Параўн. словаўтварэнне з абабак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)