акно́, -а́, мн. во́кны і (з ліч. 2, 3, 4) акны́, ако́н і во́кнаў, н.

1. Праём у сцяне будынка для святла і паветра, а таксама рама са шклом, якая закрывае гэты праём.

Дом на шэсць акон.

2. перан. Адтуліна, прасвет у чым-н., выхад, доступ да чаго-н.

А. паміж дамамі.

3. Астатак вадаёма ў выглядзе адкрытага паглыблення.

А. ў балоце.

4. перан. Доступ да чаго-н.

А. ў шырокі свет.

5. разм. Вольны прамежак часу ў раскладзе заняткаў.

А. паміж парамі.

|| памянш. аке́нца і ако́нца, мн. -ы, -аў, н. (да 1 знач., разм.).

|| прым. ако́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аб’е́кт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.

1. У філасофіі: тое, што існуе па-за намі і незалежна ад нашай свядомасці, навакольны свет, матэрыяльная рэчаіснасць (спец.).

2. З’ява, асоба, якія падпадаюць пад уздзеянне чыёй-н. дзейнасці.

А. навуковага даследавання.

А. назірання.

3. Прадпрыемства, будоўля, установа як адзінка гаспадарчага або абароннага значэння, а таксама ўсё тое, што з’яўляецца месцам якой-н. дзейнасці.

А. будаўніцтва.

Пускавы а.

4. У граматыцы: семантычныя катэгорыі са значэннем таго, на каго (што) накіравана дзеянне; тое, што і дапаўненне (спец.).

|| прым. аб’е́ктны, -ая, -ае (да 1 знач.) і аб’е́ктавы, -ая, -ае (да 3 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыро́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Усё існае на зямлі, не створанае дзейнасцю чалавека; увесь свет у разнастайнасці яго форм. Законы прыроды. Пераўтварэнне прыроды. З’явы прыроды. □ Нейкі няўлоўны подых блізкай восені ўжо адчуваўся ў прыродзе. С. Александровіч. Бацька працаваў прарабам па лесасплаву і лесанарыхтоўках і навучыў мяне любіць прыроду. Агняцвет. // Сукупнасць асаблівасцей якой‑н. мясцовасці (рэльеф, раслінны і жывёльны свет, кліматычныя ўмовы і пад.). Сібірская прырода. Паўднёвая прырода. □ [Алена] зразумела яго захапленне дзівоснай прыродай Урала. Шамякін. // Разм. Мясцовасць па-за горадам. Выехаць на прыроду.

2. Сукупнасць, асноўныя якасці, уласцівасці каго‑, чаго‑н. Прырода атама. Чалавечая прырода. Прырода сацыялістычнага ладу. □ Ужо такая і ёсць прырода ў савецкай машыны, што любіць гэта машына прастор. Брыль. // Паходжанне. Прырода маланкі. Вірусная прырода захворвання.

•••

Ад прыроды, з прыроды — ад нараджэння, з пачатку існавання. Ад прыроды слабахарактарны, ..[Юрка] толькі пазіраў на Ніну і паціскаў у недаўменні плячамі. Ермаловіч. З прыроды Не дадзена яму [жуку] адчуць у мёдзе смак, Таму ён і не хваліць мёду. Корбан.

Гульня прыроды гл. гульня.

Мёртвая прырода — неарганічны свет (не жывёльны і не раслінны).

На лоне прыроды гл. лона.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

vegetable [ˈvedʒətəbl] n.

1. раслі́на;

the vege table king dom раслі́нны свет

2. pl. vege tables гаро́дніна;

a vegetable garden агаро́д;

a vegetable dish сала́тніца;

vegetable oil але́й;

vegetable soup суп з гаро́дніны

3. вя́лы чалаве́к;

lead a vegetable life гібе́ць, марне́ць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

произведённый

1. (совершенный, сделанный, выполненный) зро́блены, праве́дзены, вы́кананы;

произведённый о́пыт зро́блены (праве́дзены) до́след;

2. (причинённый, порождённый, вызванный) зро́блены, вы́кліканы, прычы́нены;

произведённое впечатле́ние зро́бленае (вы́кліканае) ура́жанне;

3. (выработанный) вы́раблены;

произведённая проду́кция вы́рабленая праду́кцыя;

4. (рождённый) наро́джаны;

ребёнок, произведённый на свет дзіця́, наро́джанае на свет;

5. (повышенный в чине) узве́дзены (у чын);

произведённый в офице́ры узве́дзены ў чын афіцэ́ра.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

э́тот мест. гэ́ты род. гэ́тага; ж. гэ́та, род. гэ́тай; ср. гэ́та, род. гэ́тага; мн. гэ́тыя, род. гэ́тых;

на э́том берегу́ на гэ́тым бе́разе;

ничего́ с э́тим де́лом не вы́йдет нічо́га з гэ́тай спра́вай не атрыма́ецца;

◊

не в э́том де́ло не ў гэ́тым спра́ва;

при э́том пры гэ́тым;

на э́тих днях гэ́тымі дня́мі;

э́тот свет гэ́ты свет.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аб’е́хаць сов.

1. (проехать стороной или вокруг) объе́хать;

2. (побывать в разных местах) объе́хать; исколеси́ть;

а. уве́сь свет — объе́хать (исколеси́ть) весь мир;

3. (сместиться вниз) осе́сть; оползти́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пралі́ць сов.

1. (сквозь что-л.) проли́ть;

2. (слёзы) проли́ть, изли́ть;

◊ п. слязу́ — проли́ть слезу́;

п. святло́ — (на што) проли́ть свет (на что);

п. кроў — проли́ть кровь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прасвяці́ць сов.

1. (пропустить свет через что-л.) просвети́ть;

п. грудну́ю кле́тку — просвети́ть кле́тку;

2. (нек-рое время) просвети́ть;

ліхта́р ~ці́ў тры гадзі́ны — фона́рь просвети́л три часа́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Majoribus reddi

Адпраўляцца да продкаў.

Отправляться к предкам.

бел. Трапіць да Бога ў рай. Трапіць да Абрама на піва. Выправіцца на той свет. Даць дуба. Выпрастаць ногі к парогу.

рус. Отправиться к праотцам/на тот свет. Отдать Богу душу. Уйти в лучший мир. Отдать концы. Дать дуба. Сыграть в ящик.

фр. Rejoindre ses aïeux (Отправиться к праотцам).

англ. To join the majority (Присоединиться к большинству).

нем. Die Seele aus hauchen (Испустить дух). Aus der Welt gehen (Уйти из мира). Ins Gras beißen (Кусать траву). In die andere, bessere Welt übergehen (Перейти в другой, лучший мир). In den Tod sinken (Сойти в могилу).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)