рытары́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да рыторыкі; заснаваны на правілах рыторыкі. // Напісаны па правілах рыторыкі, які складаецца з эфектных, знешне прыгожых прыёмаў. Рытарычны стыль. Мова яго занадта рытарычная. □ Праўда, у той час у вершах Александровіча было не мала хібаў, часта яны былі залішне рытарычнымі. Хведаровіч.
•••
Рытарычнае пытанне гл. пытанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэфера́т, ‑а, М ‑раце, м.
1. Кароткае паведамленне зместу навуковай працы, артыкула, кнігі і пад. Усё, аб чым .. [Рыгор] пісаў у дысертацыі, трэба было выкласці ў рэфераце. Арабей.
2. Даклад, заснаваны на крытычным аглядзе кніг і пад. Бурбіс даваў мне гатовыя рэфераты, і я, загадзя падрыхтаваўшыся, чытала іх у гуртку. Мядзёлка.
[Ад лац. referre — дакладваць, паведамляць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трансфарма́цыя 1, ‑і, ж.
1. Спец. Пераўтварэнне электрычнага току пры дапамозе трансфарматара.
2. Кніжн. Пераўтварэнне, ператварэнне, відазмяненне. Трансфармацыя мастацкіх вобразаў. □ Беларуская проза рабіла свае першыя крокі,.. выкарыстоўваючы .. паэтычную трансфармацыю фальклору. «Полымя».
[Лац. transformatio.]
трансфарма́цыя 2, ‑і, ж.
Тэатральны або цыркавы номер, заснаваны на хуткім пераўвасабленні артыста, змене касцюма, грыма, парыка і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утапі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Заснаваны на утопіі (у 1 знач.). Утапічнае вучэнне Томаса Мора.
2. Які з’яўляецца утопіяй (у 2 знач.); нерэальны. Разам з адыходам ад утапічных ідэй Лабановіч.. перамагае.. разлад паміж словам і справай. «Полымя».
3. Які ўяўляе сабой утопію (у 3 знач.). Утапічны раман.
•••
Утапічны сацыялізм гл. сацыялізм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
антытэ́за
(гр. antithesis)
1) процілегласць, проціпастаўленне;
2) стылістычны прыём, заснаваны на супастаўленні процілеглых думак ці мастацкіх вобразаў для большай выразнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
каламбу́р
(фр. calembour)
гульня слоў, жарт, заснаваны на камічным абыгрыванні блізкіх па гучанні, але розных па значэнні слоў або словазлучэнняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прынцыпо́вы
(ад прынцып)
1) звязаны з прынцыпамі, заснаваны на прынцыпах;
2) які строга прытрымліваецца прынцыпаў, кіруецца імі ў сваіх паводзінах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
турбідыме́трыя
(ад лац. turbidus = мутны + -метрыя)
метад колькаснага аналізу ў хіміі, заснаваны на вымярэнні інтэнсіўнасці святла, якое аслаблена каламутным асяроддзем.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
аўдыёвізуа́льны
(ад лац. audio = слухаю + visualis = зрокавы)
заснаваны на адначасовым успрыманні слыхам і зрокам (напр. а-ыя сродкі навучання).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
панк-ро́к
(англ. punk rock)
стыль рок-музыкі, які вызначаецца агрэсіўнай манерай выканання, хуткім тэмпам (заснаваны на светаўспрыманні панкаў).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)