concourse

[ˈkɑ:nkɔrs]

n.

1) нато́ўп, гурт -у́ m., гу́рба f.

2) зьліцьцё n., злучэ́ньне ў адно́ цэ́лае

at the concourse of two rivers — пры зьлі́цьці дзьвюх рэ́чак

3) пляц -у m., пло́шча f.

4) гало́ўны вэстыбю́ль вакза́лу

5) пад’е́зд -у m., даро́га (пад ха́ту), бульва́р -у m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

constitution

[,kɑ:nstəˈtu:ʃən]

n.

1) канстыту́цыя f., гало́ўны зако́н

2) склад це́ла (ро́зуму), целаскла́д -у m.

the constitution of one’s mind — склад ро́зуму

3) ула́джаньне n., структу́ра f.; су́тнасьць, і́снасьць f.

the constitution of life — су́тнасьць жыцьця́

4) прызначэ́ньне n., стварэ́ньне, фармава́ньне, залажэ́ньне n. (не́чага)

5) зако́н, дэкрэ́т -у m.; прыня́ты звы́чай

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

вяду́чы

1. (які ідзе наперадзе) führend;

вяду́ч самалёт Führungsflugzeug n -(e)s, -e;

вяду́чае сло́ва грам Léitwort n -(e)s, -wörter;

2. (галоўны, кіруючы) führend, léitend;

займа́ць вяду́чае ме́сца an der Spítze stehen*; éine Führungsposition ínnehaben*;

3. (на тэлебачанні, радыё і г.д.) Moderátor m -s, -tóren, Ánsager m -s, -;

4. тэх

вяду́чае ко́ла Tríebrad n -(e)s, -räder, Ántriebsrad n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

даста́цца

1. (зрабіцца ўласнасцю) zutéil wérden; zúkommen* vi (s);

2. (пры размеркаванні) zúfallen vi (s);

яму́ даста́ўся гало́ўны вы́йгрыш ihm ist der Háuptgewinn zúgefallen;

3. (нацярпецца) безас übel ergéhen*; Stráfe [Schélte] ábbekommen*; gerügt wérden;

◊ яму́ до́бра даста́ло́ся разм er hat gründlich was ábbekommen [was aufs Dach bekómmen]; man hat ihm órdentlich den Kopf gewáschen;

яму́ даста́не́цца ад жо́нкі séine Frau wird ihm schon den Kopf wáschen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

staple

I [ˈsteɪpəl]

1.

n.

1) прабо́й -я m.

2) сашчэ́пка, ско́бка f.

2.

v.t.

1) зачыня́ць на прабо́й

2) сшыва́ць, сашчэ́пліваць (папе́ры); брашурава́ць

II [ˈsteɪpəl]

1.

n.

1) асно́ўны праду́кт

2) сыраві́на f.

3) валакно́ n.

2.

adj.

1) найважне́йшы, ва́жны, гало́ўны

a staple subject of conversation — гало́ўная тэ́ма гу́таркі

2) выро́шчваны вялі́кімі ко́лькасьцямі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

пронести́ сов.

1. в разн. знач. пране́сці;

пронести́ ме́бель че́рез гла́вный вход пране́сці мэ́блю праз гало́ўны ўвахо́д;

по у́лице пронесли́ плака́ты па ву́ліцы пране́слі плака́ты;

опа́сность пронесло́ безл. небяспе́ку пране́сла;

2. перен. (промчать) прамча́ць, пране́сці;

маши́на пронесла́ нас че́рез центр го́рода машы́на прамча́ла (пране́сла) нас праз цэнтр го́рада;

3. безл. (прослабить), прост. пране́сці, праня́ць;

ребёнка пронесло́ от я́год дзіця́ пране́сла (праняло́) ад я́гад;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

подчиня́ть несов.

1. (покорять) пакара́ць;

2. (ставить в зависимость) падпарадко́ўваць;

подчиня́ть своё поведе́ние устано́вленным пра́вилам падпарадко́ўваць свае́ паво́дзіны вы́значаным пра́вілам;

подчиня́ть кого́-л. своему́ влия́нию падпарадко́ўваць каго́-не́будзь свайму́ ўплы́ву;

подчиня́ть зако́ну падпарадко́ўваць зако́ну;

3. (ставить под непосредственное руководство — по службе, работе) паднача́льваць;

4. грам. падпарадко́ўваць;

одно́ гла́вное предложе́ние мо́жет подчиня́ть себе́ не́сколько прида́точных адзі́н гало́ўны сказ мо́жа падпарадко́ўваць сабе́ не́калькі дада́ных;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

цэнтра́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які з’яўляецца цэнтрам (у 1 знач.). Цэнтральны пункт.

2. Які знаходзіцца, размешчаны ў сярэдзіне, у цэнтры (у 2 знач.). Цэнтральны пападаючы (у футболе). Цэнтральная пешка (у шахматнай гульні). // Які знаходзіцца не на ўскраіне, у цэнтры чаго‑н. Косця знайшоў вольны час, сабраў у брыгадзе ўсю пошту і паехаў на цэнтральную сядзібу. Адамчык.

3. Галоўны, кіруючы. Цэнтральны камітэт. Цэнтральная ўлада. □ Слава нашай Камуністычнай партыі і яе баявому штабу — Цэнтральнаму Камітэту! «Звязда». // Які аб’ядноўвае і каардынуе якую‑н. дзейнасць. Цэнтральны тэлеграф. Цэнтральная выбарчая камісія. // Асноўны, найбольш істотны; важны. Цэнтральны вобраз. Цэнтральная тэма.

4. Які прыводзіць у дзеянне, абслугоўвае ўсю сістэму. [Шура:] — Але справа ў тым, што я жыву ў доме з цэнтральным ацяпленнем і з газавай плітою. Васілёнак.

5. У матэматыцы — утвораны двума радыусамі якой‑н. акружнасці (пра вугал).

•••

Стрэльба цэнтральнага бою гл. стрэльба.

Цэнтральная нервовая сістэма гл. сістэма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пране́сці сов., в разн. знач. пронести́; (быстро провезти — ещё) промча́ть; (о поносе — ещё) просла́бить;

п. чамада́н да вакза́ла — пронести́ чемода́н до вокза́ла;

п. мэ́блю праз гало́ўны ўвахо́д — пронести́ ме́бель че́рез гла́вный вход;

па ву́ліцы ~слі плака́ты — по у́лице пронесли́ плака́ты;

хма́ру ~сла — безл. ту́чу пронесло́;

ко́ні ~слі нас па ву́ліцы — ло́шади пронесли́ (промча́ли) нас по у́лице;

ад рэ́веню яго́ ~сла — безл. от ревеня́ его́ пронесло́ (просла́било);

ура́! ~сла — безл. ура́! пронесло́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

агу́льны, -ая, -ае.

1. Які ажыццяўляецца ўсімі, у якім усе ўдзельнічаюць.

Агульная справа.

2. Які належыць усім (пэўнай групе, калектыву); калектыўны; прызначаны для сумеснага карыстання.

Агульная гаспадарка.

Агульная кухня.

3. Які аб’ядноўвае ўсіх у якую-н. групу, калектыў; сабраны ў адно цэлае.

А. сход.

4. Аднолькавы, уласцівы каму-н. адначасова з іншым (іншымі); той самы для аднаго і другога (другіх); у знач. наз. агу́льнае, -ага, н.

Агульная мэта.

Падпарадкаваць свае асабістыя інтарэсы інтарэсам агульным.

Агульныя знаёмыя.

У яе і яго я знаходзіў штосьці агульнае.

5. Які ахоплівае ўсіх і ўсё, пашыраецца на ўсіх і на ўсё навокал; які распаўсюджваецца на ўвесь арганізм.

Агульнае правіла.

Агульныя недахопы.

Агульная паўза сэрца.

6. Які не мае спецыяльнага прызначэння.

Агульная адукацыя.

7. Увесь, у поўным аб’ёме, сукупны.

А. аб’ём вытворчасці.

8. Які датычыцца асноў чаго-н.

А. курс матэматыкі.

9. Які ўспрымаецца ў цэлым, без уліку дэталей, дробязей; галоўны, вызначальны, асноўны.

Агульнае ўражанне.

А. ход падзей.

А. план экспедыцыі.

Агульная накіраванасць твора.

А. кірунак дзейнасці.

10. Схематычны, павярхоўны, неканкрэтны.

Агульныя апісанні.

Агульныя словы.

◊

Агульная мова (у каго, з кім) — поўнае ўзаемаразуменне, поўная дамоўленасць у чым-н.

|| наз. агу́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)