падкула́чнік, ‑а, м.
Уст. Селянін, які дзейнічаў у інтарэсах кулака. Агрызаліся кулакі і падкулачнікі, спадцішка, непрыкметна вялі атакі на новы лад. Асіпенка. Селькоры пісалі пра тое, як кулакі і падкулачнікі падрываюць знутры калгасы — знішчаюць жывёлу, знарок дамагаюцца, каб на палях быў недарод. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няўме́льства, ‑а, н.
Адсутнасць умення рабіць што‑н., недахоп навыкаў у чым‑н. [Язэп] не налаўчыўся яшчэ працаваць адной рукой, таму нават адзяваўся марудна, злаваў на сваё няўмельства. Асіпенка. Колькі з дня няўмельства і навукі Сцен шурпатыя выгладзілі рукі, колькі засвяцілася муроў. Русецкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апраўда́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Даказаць сваю невінаватасць. Гарык памкнуўся быў апраўдацца, але слухаць яго доказы не было ўжо каму. Скрыпка.
2. Пацвердзіцца; аказацца правільным, не дарэмным. Здагадкі мае не апраўдаліся. Дзяўчынка аказалася працавітай. Асіпенка.
3. Акупіцца, атрымаць кампенсацыю. Выдаткі ўсе апраўдаліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахму́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Непагодлівы, змрочны, хмарны. Пахмурнае надвор’е. □ Халаднаваты, пахмурны ранак. Неба шэрае, паветра вільготнае. В. Вольскі. Ноч была цёмная, пахмурная. Асіпенка.
2. перан. Змрочны, невясёлы. Усюды заўважалі мы пахмурны настрой у людзей. Лынькоў. Дзён праз колькі новенькая [настаўніца] стала пахмурная. Янкоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абве́ргнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. абверг, ‑ла; зак., што.
Выказаць нязгоду з якімі‑н. сцверджаннямі, чуткамі, даказаўшы іх непраўдзівасць. [Язэп] адчуваў, што Шугай гаворыць нешта зусім не тое, пра што павінна ісці размова, але не мог знайсці слоў, каб абвергнуць гэтыя бязглуздыя вывады. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абга́рак, ‑рка, м.
Абгарэлая рэшта (бервяна, запалкі і пад.). Хоць ліў безупынку дождж, да світання ад трох гумнаў асталіся толькі мокрыя абгаркі. Мележ. Тышкевіч намацаў пад узгалоўем запалкі, доўга шукаў сярод абгарэлых цэлую, злаваў на старую прывычку соваць у карабок абгаркі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
легалізава́цца, ‑зуюся, ‑зуешся, ‑зуецца; зак. і незак.
1. Перайсці (пераходзіць) на легальнае становішча. [Ганна] і раней разумела, што без сапраўдных дакументаў тут легалізавацца нельга. Няхай. [Ланге:] — Трэба ж неяк легалізавацца. Пад хатай у склепе сядзець любы здолее. Асіпенка.
2. толькі незак. Зал. да легалізаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мазо́лісты, ‑ая, ‑ае.
Пакрыты мазалямі; з мазалямі. Сяляне рушылі да стала і мазолістымі загрубелымі пальцамі выводзілі свае прозвішчы ці проста стаўлялі крыжыкі, а нарэшце паперу замацаваў пячаццю стараста Бабіч. Колас. Аксіння працягнула да Евы рукі: былі яны парэпаныя, мазолістыя ад цяжкай работы. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зубо́к, ‑бка, м.
1. мн. зубкі, ‑бак. Памянш. да зуб (у 1 знач.).
2. мн. зубкі, ‑оў. Долька ў галоўцы часнаку. Зубок часнаку.
•••
На зубок — дакладна, дасканала (вывучыць, ведаць і пад.). Савецкую і партыйную работу ў мірных умовах Галай ведаў на зубок. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кале́нца, ‑а, н.
1. Памянш.-ласк. да калена.
2. Асобнае сучляненне ў сцяблах злакавых, а таксама ў ствалах некаторых раслін. Каленца вінаграднай лазы. □ Тоўстыя з чырванаватымі каленцамі сцёблы стаялі густа адзін пры адным, як трыснёг ля рэчкі. Асіпенка.
•••
Выкінуць каленца гл. выкінуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)