біяфенало́гія

(ад бія- + феналогія)

навука аб перыядычных з’явах у жыцці пэўнай групы або нават аднаго віду арганізмаў, звязаных са зменамі пораў года.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

брадытэлі́я

(ад гр. bradys = павольны + telos = завяршэнне, вынік)

павольны тэмп эвалюцыйнага працэсу, уласцівы некаторым групам арганізмаў, напр. пласціністажабравым малюскам (параўн. гартэлія, тахітэлія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ліпапратэі́ды

(ад гр. lipos = тлушч + пратэідьі)

складаныя бялкі, якія ўтвараюцца з пратэінаў і ліпідаў, змяшчаюцца ў клетках жывёльных і некаторых раслінных арганізмаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

макраэвалю́цыя

(ад макра + эвалюцыя)

працэс эвалюцыі арганізмаў унутры роду, сямейства і іншых сістэматычных катэгорый, вышэйшых, чым від; адбываецца на падставе працэсаў мікраэвалюцыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сінэкало́гія

(ад гр. syn = разам + экалогія)

раздзел экалогіі, які вывучае жыццё згуртаванняў розных відаў арганізмаў і іх узаемаадносіны з асяроддзем (параўн. аўтаэкалогія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

трансфармі́зм

(ад лац. transformis = пераўтвораны)

біял. сістэма ўяўленняў аб змяненні і пераўтварэнні арганічных форм, паходжанні адных арганізмаў ад другіх, якая папярэднічала дарвінізму.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эліміна́цыя

(лац. eliminatio = выдаленне)

1) выдаленне, ліквідацыя чаго-н.;

2) мат. выключэнне невядомага з сістэмы ўраўненняў;

3) гібель арганізмаў па розных прычынах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

макраглі́я

(ад макра- + гр. glia = клей)

адзін з відаў нервовай тканкі жывёльных арганізмаў, састаўная частка нейрагліі; выконвае апорную і харчавальную функцыі (параўн. мікраглія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

перыфіто́н

(ад перы- + гр. phyton = расліна)

сукупнасць арганізмаў, якія пасяляюцца на падводных прадметах і раслінах (напр. прасцейшыя, чэрві, малюскі, губкі і інш.); абрастанне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АНТРАПАГЕ́ННЫЯ ФА́КТАРЫ,

рухальныя сілы, якія ўплываюць на прыродныя працэсы і паходжаннем звязаны з існаваннем і дзейнасцю чалавека. Сукупны ўплыў антрапагенных фактараў фарміруе антрапагеннае ўздзеянне на прыроду, што адбываецца ў комплексе з абіятычнымі і біятычнымі фактарамі і характарызуецца цеснай сувяззю і ўзаемазалежнасцю паміж імі. Адмоўнае і станоўчае значэнне антрапагенных фактараў для існавання жывых арганізмаў і чалавека выяўляецца на ўзроўні асобных экасістэм (найб. яскрава) і біясферы ў цэлым, улічваецца пры планаванні і распрацоўцы мерапрыемстваў па ахове прыроды.

т. 1, с. 391

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)