матэрыялі́зм
(фр. matérialisme, ад лац. materialis = рэчыўны)
1) філасофскі напрамак, які асновай усяго існуючага лічыць матэрыю і сцвярджае незалежнасць матэрыяльнага свету ад свядомасці людзей, яго пазнавальнасць (проціл. ідэалізм);
2) перан. адносіны да рэчаіснасці з пункту гледжання выгады для сябе; карыслівасць.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
засты́ласць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан застылага. Дуб стаяў нерухома ў сваёй паважнай застыласці, трымаючы ў развілінах ёмкі ком снегу. Колас. І раптам твар [Мішурына] пачаў зменьваць рысы і новая пячаць наплывала на яго. Ужо зусім сышлі адзнакі анямеласці і застыласці. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
злачы́нец, ‑нца, м.
Той, хто зрабіў якое‑н. злачынства. — Загад — закон. І хто парушыць яго, будзе адказваць як самы апошні злачынец перад народам, як трус, як здраднік. Лынькоў. Злачынец раптоўна абярнуўся назад і працягнуў руку, у якой быў рэвальвер. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жулікава́ты, ‑ая, ‑ае.
Схільны да жульніцтва, ашуканства, махлярскіх учынкаў. Жулікаваты хлопец. // Уласцівы жуліку; хітры. Белая манішка і прылізаныя валасы казалі аб яго зухаватасці, а хітрыя вочкі і жулікаватая ўсмешка сведчылі аб здольнасцях вывуджваць грыўні і саракоўкі з паляшуцкіх кішэняў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
завы́ць, ‑выю, ‑выеш, ‑вые; зак.
Пачаць выць. // Азвацца выццём; правыць. Куля завыла паўз самую яго [Лук’янскага] галаву. Чорны. Настане ноч — і ўсюды ціха, Хіба завые дзе ваўчыха Сярод трушчобы ў цёмным лесе. Колас.
•••
Хоць воўкам завый (вый) — пра цяжкае, бязвыхаднае становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закады́чны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Вельмі блізкі, сардэчны (пра сябра, сяброўскія адносіны). Смалярня стала на некаторы час галоўным штабам двух закадычных прыяцеляў, Лабановіча і Тукалы. Колас. [Юзік] ахвотна згаджаўся з усім, з чым былі згодны яго закадычныя сябры Васіль і Міхась. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запля́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., каго-што.
1. Пакрыць плямамі. Запляміць спадніцу. Запляміць стол чарнілам.
2. перан. Зганьбіць, абняславіць. Запляміць сябе ганебным учынкам. □ Пятро як бы баяўся, каб хто незнарок не абразіў, не запляміў яго светлых і чыстых пачуццяў. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гастралёр, ‑а, м.
1. Артыст, які прыехаў на гастролі. Гастралёры выступалі на летняй эстрадзе.
2. перан. Разм. Пра чалавека, які часта мяняе месца работы; лятун. Кажуць, зноўку Ян без месца: За каршэнь яго ўзялі, У месца мяккае каленцам Гастралёру паддалі! Валасевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
граза́, ‑ы, ж.
Той (тое), што выклікае, наводзіць страх. Прайшла брыгада імя Чапаева — граза нямецкіх цягнікоў. Карпаў. Наперадзе быў славуты семсот дваццаты кіламетр — граза машыністаў Сарынскага дэпо. Васілёнак. [Слава] спрабаваў зазірнуць наперад: як сустрэне яго адважны пагранічнік Карацупа — граза парушальнікаў граніцы. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гэ́бель, ‑бля, м.
Сталярны інструмент у выглядзе калодкі з клінам і шырокім лязом для стругання дрэва. Даніла Платонавіч нешта майстраваў — габляваў дошчачку. На кухні ў яго стаяў маленькі варштат, на паліцах паблісквалі.. інструменты: гэблі, пілкі, дрэль, долаты ўсіх калібраў. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)