лейкацы́ты
(н.-лац. leucocytus, ад гр. leukos = белы + kytos = клетка)
белыя крывяныя цельцы, састаўная частка крыві чалавека і жывёл; падзяляюцца на агранулацыты і гранулацыты (параўн. эрытрацыты).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
мета-
(гр. meta = пасля, за)
першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцці «пасля», «за», «цераз», «сярод», «паводле», што паказваюць на змену, пераўтварэнне, перамяшчэнне чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пратэ́ктар
(лац. protector = які прыкрывае, абараняе)
1) уст. апякун, заступнік;
2) дзяржава, якая ажыццяўляе пратэктарат;
3) патоўшчаная бегавая частка пакрышкі, якая ахоўвае шыну ад механічных пашкоджанняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
прэпара́т
(лац. praeparatus = прыгатаваны)
1) частка жывёльнага ці расліннага арганізма, прыгатаваная для даследавання;
2) прадукт лабараторнага або фабрычнага вырабу лячэбнага ці іншага прызначэння (напр. медыцынскі п).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эшало́н
(фр. échelon)
1) частка размешчанага ў глыбіню баявога парадку войск або паходнай калоны;
2) чыгуначны састаў або іншы транспартны сродак для масавых перавозак спецыяльнага прызначэння.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
прэлю́дыя
(н.-лац. praeludium, ад лац. prae = перад + ludus = ігра)
1) уступная частка музычнага твора, а таксама невялікі музычны твор без строгай формы для фартэпіяна;
2) перан. уступ да чаго-н. (напр. п. сваркі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Біч. Рус. бич, укр. бич, польск. bicz, чэш. bič, ст.-слав. бичь, балг. бич, серб.-харв. би̏ч і г. д. Прасл. bičь ’тс’. Утварэнне суфіксам *‑č‑ ад дзеяслова biti ’біць’. Бернекер, 56; Фасмер, 1, 169; Слаўскі, 1, 31; Махэк₂, 53. Ад біч вытворныя: бічу́г, бічу́к ’біч, пуга’ (Бяльк.), бічу́к ’частка цэпа, якой б’юць па снапах’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вайе́ ’галоўная частка сахі ад ручак да ярма’ (Выг. дыс.). Рус. воё ’дышаль’, укр. воє, війя, польск. oje, в.-луж. памянш. wojko, н.-луж. wojo, чэш. oj, voj, ст.-чэш. oje, славац. oje, балг. ои́ще, серб.-харв. oje ’тс’. Прасл. *oje. І.‑е. паралелі: грэч. οιήιον ’стырно’, ст.-інд. īṣá’, хец. hi̮šša‑ ’тс’ (Фасмер, 1, 331; Рудніцкі, 1, 422).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Вечары́цца 1, мсцісл. вічарі́цца ’пазніцца’ (Бяльк.) утворана ад вечар (гл.) ’частка сутак, якая папярэднічае ночы’, па ўзору пазні́цца (той самы канчатак); перанос семантыкі грунтуецца на тым факце, што вечар — позняя пара сутак, бо перад ім (пасля дня) ёсць надвячорак са змрокам; параўн. рус. кастр. ве́чере ’вельмі позна’, калуж. вечере́е ’пазней вечарам’.
Вечары́цца 2 ’цямнець’ (Нас.). Да вечарэ́ць (< večerěti > večeriti).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Візі́р 1 ’відашукальнік (у фота- і кінаапараце)’; ’частка прыцэльнага прыстасавання з вузкай шчылінай’; ’прылада для візіравання’ (КТС, БРС). Паходзіць з рус. визир < ням. Visier ’мішэнь’ (Фасмер, 1, 313) < лац. visus ’від, выгляд’.
Візі́р 2 ’міністр, высокі саноўнік у Турцыі і іншых мусульманскіх дзяржавах’ (БРС). Паходзіць са ст.-рус. формы визирь < араб.-тур. väzir. Гл. Фасмер, 1, 313.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)