Verbum

залаці́ць, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; незак., што.

1. Пакрываць золатам, пазалотай. Залаціць кубак.

2. перан. Асвятляючы, надаваць чаму‑н. залацісты колер. Сонца ўжо амаль схавалася за лес і толькі залаціла верхавіны дрэў. Корбан.

гартава́ны і гарто́ваны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад гартаваць.

2. у знач. прым. Апрацаваны гартаваннем (пра метал, металічныя вырабы). Гартаваная сталь. // перан. Стойкі, вынослівы. Расце змена камунарам Стойкім, гартаваным. Купала.

дагала́, прысл.

Да голага цела. Раздзець дагала. // Зусім, поўнасцю (абстрыгчы, абрэзаць і г. д.). Абстрыгчы дагала. // перан. Поўнасцю, да апошняга (забраць). Блізка году катавалі. Ноч пажарамі гула. Руйнавалі, рабавалі, Вымяталі дагала. Броўка.

бру́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; каго-што і без дап.

1. Рабіць брудным, пэцкаць.

2. Рабіць смецце; смеціць.

3. перан. Няславіць, ганьбіць, зневажаць; чарніць.

•••

Рукі брудзіць — умешвацца ў брудную справу, у непрыемную гісторыю.

ва́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да ваты. Ватная фабрыка. // перан. Такі, як з ваты, абмяклы. Ногі ў мяне адзеравянелі, потым зрабіліся ватнымі, пачалі падкошвацца. Місько.

2. Тое, што і ватовы.

а́ргус, ‑а, м.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — стовокі вартаўнік, якога багіня Гера паставіла вартаваць Іо, дачку аргонскага цара.

2. перан. Кніжн. уст. Пільны ахоўнік, вартавы. // Сімвал пільнасці.

3. Лясная птушка сямейства фазанавых.

бацы́ла, ‑ы, ж.

Бактэрыя, якая мае форму палачкі. Туберкулёзная бацыла. / у перан. ужыв. К. Чорны — адзін з пісьменнікаў, якія добра разумелі гэтае імкненне фашызму заразіць увесь свет, усё чалавецтва бацыламі антыгуманізму. Адамовіч.

[Лац. bacillum — палачка.]

адпачкава́цца, ‑куецца; зак.

1. Узнікнуць шляхам бясполага размнажэняя, развіцца з ночкі. З апалай галінкі адпачкаваўся куст агрэсту.

2. перан. Аформіцца ў самастойную адзінку, выдзеліўшыся з агульнага цэлага. З брыгады адпачкаваўся атрад падрыўнікоў.

даму́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.

Разм.

1. Канчаткова змучыць.

2. перан. З цяжкасцю давесці да канца, дакончыць што‑н. — Я ж прачытаў тваю дысертацыю. — Дамучыў? — з усмешкай спытаўся Максім. Брыль.

іеро́гліф, ‑а, м.

1. Фігурны знак у сістэме ідэаграфічнага пісьма, які абазначае цэлае паняцце, склад або гук. Кітайскія іерогліфы. Егіпецкія іерогліфы.

2. толькі мн.; перан. (іеро́гліфы, ‑аў). Пра незразумелае пісьмо, неразборлівы почырк.

[Ад грэч. hieros — свяшчэнны і glyphe — разьба.]