Парасткі насення, якія паказаліся з зямлі. Шаўковай рунню вабілі позірк бяскрайнія ўсходы ранніх культур.Шамякін.//перан. Вынікі якой‑н. дзейнасці. Так ужо сёння, на нашых вачах, нараджаюцца і дужэюць усходы новага, якое становіцца нормай нашага жыцця.Кухараў.
усхо́ды2, ‑аў; адз.няма.
Прыступкі лесвіцы. Грында парывіста бярэ вядро і з грукатам спускаецца па ўсходах, выходзіць на двор, ідзе да калодзежа.Колас.Па стромкіх усходах чалавек сыходзіў з трыбуны.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ха́бар, ‑у, м.
Грошы або рэчы, што даюцца каму‑н. як подкуп з мэтай атрымання пэўнай выгады; барыш. [Пётра:] Хто пасля князя тут галоўны будзе, каму ў ногі кінуцца ці хабар даць.Клімковіч.Часта прыязджалі акцызнікі, правяралі градусы гарэлкі і бралі ў карчмара хабар.Бядуля.Калі трапляўся наведвальнік скупы на хабар, то Рабушка цягнуў справу так, што таму моташна рабілася.Новікаў.І толькі той для Жука блізкі сябар, Хто дасць у лапу хабар.Крапіва.
[Ад араб. habar — паведамленне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цётка, ‑і, ДМ ‑тцы; Рмн. ‑так; ж.
1. Бацькава або матчына сястра; жонка дзядзькі. Вярнуўшыся ў прыцемках з поля, .. [Аня] зайшла да Андрэевай цёткі.Мележ.
2.Разм. Дарослая жанчына наогул; зварот да старэйшай па ўзросту жанчыны. У калідоры стаялі Міколавы аднавяскоўцы — дзядзька Лявон і цётка Тэкля.Корбан.— Ты думаеш, цётка, я не ведаю? Усе ведаюць! А я не вмоўчу.Чорны.
•••
Голад не цётка — пра стан галоднага і таму непераборлівага ў ядзе чалавека (жывёлы).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цягло́, ‑а, н.
1.Гіст. У Рускай дзяржаве ў 15 — пачатку 18 стст. — дзяржаўныя павіннасці сялян і пасадскіх людзей.
2.Гіст. Адзінка абкладання павіннасцямі ў прыгоннай гаспадарцы ў 18–19 стст.
3.зб. Сродкі цягі ў сельскай гаспадарцы. [Паходня:] — Зябліва таксама закончыце коньмі — цягло ў вас спраўнае.Хадкевіч.[Шаройка:] — У нядзелю мабілізуем усё наша цягло, можам нават у суседа пазычыць, так, каб за адзін дзень увесь.. лес быў дома.Шамякін.
•••
Жывое цягло — рабочая жывёла, жывёла для цягі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
такса́ма
1.нареч. та́кже, то́же;
я т. ско́нчыў сваю́ пра́цу — я та́кже (то́же) зако́нчил свою́ рабо́ту;
ён т. чыта́ў газе́ту — он та́кже (то́же) чита́л газе́ту;
2.союзсоед. та́кже;
я́блыні, а т. гру́шы зацвілі́ — я́блони, а та́кже гру́ши зацвели́;
3.частица то́же;
а ты т. до́бры! — а ты то́же хоро́ш!;
◊ т., як... — (подобно кому-, чему-л.) так же, как...
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
bléiben
*vi(s)
1) застава́цца; знахо́дзіцца
am Lében ~ — застава́цца жывы́м
2) застава́цца (кім-н.)
er bleibt mein Freund — ён застае́цца маі́м ся́брам
er bleibt sich ímmer gleich — ён заўсёды ве́рны сабе́
3) (beiD) застава́цца (пры чым-н.)
bei séiner Méinung ~ — застава́цца пры сваёй ду́мцы
bei der Sáche ~ — не адхіля́цца ад тэ́мы
ich bléibe dabéi — я насто́йваю на гэ́тым
es bleibt dabéi! — так вы́рашана!, так таму́ і быць!
wo bleibt er? — дзе гэ́та ён (цяга́ецца)?
bléibe rúhig! — будзь спако́йны!
in Kontákt ~ — захо́ўваць канта́кт
~ lássen* — vt пакіда́ць, не чапа́ць
er sóllte das ~ lássen — ён не паві́нен быў гэ́тага рабі́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
мать ма́ці, род. ма́ці и ма́церы ж., ма́тка, -кі ж.; мн. ма́ці нескл., ма́ткі, -так, разг. мацяркі́, -ро́к;
крёстная мать хрышчо́ная (хро́сная) ма́ці;
посажённая посажёная мать пасаджо́ная ма́ці;
◊
показа́ть ку́зькину мать даць ды́хту;
в чём мать родила́ у чым ма́ці нарадзі́ла;
всоса́ть с молоко́м ма́тери усмакта́ць з малако́м ма́ці;
мать честна́я! ма́тухны мае́!;
ро́дина-мать радзі́ма-ма́ці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)