бык I (род. быка́) м., зоол. бык;
○ му́скусны б. — му́скусный бык;
◊ здаро́вы як б. — здоро́вый как бык;
браць быка́ за ро́гі — брать быка́ за рога́;
быў бык, а вы́йшаў пшык — погов. был бык, а вы́шел пшик
бык II (род. быка́) м. (у моста) бык, усто́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прахо́д м.
1. род. прахо́ду (действие) прохо́д;
шлагба́ум адкры́лі пасля́ ~ду цягніка́ — шлагба́ум откры́ли по́сле прохо́да по́езда;
2. род. прахо́да (место) прохо́д;
п. це́раз мост закры́ты — прохо́д че́рез мост закры́т;
го́рны п. — го́рный прохо́д;
○ за́дні п. — анат. за́дний прохо́д;
◊ не дава́ць ~ду — не дава́ть прохо́да
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
куст I (род. куста́) м. куст;
к. агрэ́сту — куст крыжо́вника;
○ какаі́навы к. — кокаи́новый куст;
◊ хава́цца ў ~ты́ — пря́таться в кусты́;
глядзе́ць у кусты́ — смотре́ть в кусты́;
пу́жаная варо́на і куста́ баі́цца — посл. пу́ганная воро́на и куста́ бои́тся
куст II (род. куста́) м. (объединение) куст
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пост I (род. паста́) м., в разн. знач. пост;
баявы́ п. — боево́й пост;
узбро́ены п. — вооружённый пост;
заня́ць п. дырэ́ктара — заня́ть пост дире́ктора;
◊ на пасту́ — на посту́
пост II (род. по́сту) м.
1. церк., перен. пост;
2. рел. по́стничество ср.;
○ вялі́кі п. — рел. вели́кий пост
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пралёт I (род. пралёту) м. (действие) пролёт;
п. самалёта — пролёт самолёта
пралёт II (род. пралёта) м., в разн. знач. пролёт; (ж.-д. — ещё) перего́н;
мост з шасцю́ ~тамі — мост с шестью́ пролётами;
п. памі́ж ста́нцыямі — ж.-д. пролёт ме́жду ста́нциями;
ле́свічны п. — ле́стничный пролёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
stem1 [stem] n.
1. ствол; каме́ль; сцябло́
2. стры́жань;
the stem of a feather стры́жань пяра́
3. bot. пладано́жка, чарано́к; гро́нка;
the stem of a plum чарано́к слі́вы;
a stem of bananas гро́нка бана́наў
4. fml род, пле́мя;
descend from an old stem пахо́дзіць са старажы́тнага ро́ду
5. но́жка, падста́ўка;
the stem of a glass но́жка кілі́шка
6. ling. асно́ва (слова)
♦
from stem to stern ад но́са да кармы́ (пра карабель)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АНАПЛА́ЗМЫ
(Anaplasma),
род паразітычных мікраарганізмаў сям. анаплазмавых. Блізкія да рыкетсій. Аблігатныя ўнутрыклетачныя паразіты эрытрацытаў крыві жывёл. Выклікаюць анаплазмоз. У эрытрацытах буйн. раг. жывёлы паразітуе A. marginale, A. centrale, у авечак і коз — A. ovis.
Форма цела круглаватая, радзей вуглаватая або выцягнутая, велічыня 0,1—1,25 мкм. Сапраўднага ядра і арганел у анаплазмаў няма. Размнажаюцца простым дзяленнем. У эрытрацытах трапляюцца па 1—2, радзей 3—4 паразіты, зрэдку больш; пашкоджваецца да 50—80% эрытрацытаў.
т. 1, с. 339
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АНДРЭ́Я
(Andreaea),
род лістасцябловых імхоў сям. андрэевых. Каля 120 відаў. Растуць у высокіх шыротах і высакагор’ях па ўсім зямным шары. На Беларусі ў зах. раёнах трапляецца андрэя скальная (A. rupestris).
Утварае невял. цвёрдыя дзернавінкі ад бура-зялёнага да чырвона-бурага колеру. Сцяблы 1—2 см выш., прамыя або прыўзнятыя, густа ўкрытыя лісцем. Лісце прадаўгавата-яйцападобнае або яйцападобна-ланцэтнае, тупое, без жылак, вельмі гіграскапічнае. Каробачка на псеўданожцы, прадаўгаватаавальная, раскрываецца 4 прадаўгаватымі шчылінамі.
Г.Ф.Рыкоўскі.
т. 1, с. 362
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУЛЕ́ВІЧЫ,
старажытны княжацкі род. Прадстаўнікі роду Вішымут, Едзівіл і Спрудзейк удзельнічалі ў валынска-літоўскім дагаворы 1219. На думку гісторыка І.Бяляева, Булевічы разам з Рушкавічамі валодалі тэр. ад Віліі да Нёмана і Свіслачы (заходняй), на У — да Бярэзіны (дняпроўскай); літоўскі гісторык Э.Гудавічус лічыць, што Булевічы валодалі Шаўляйскай зямлёй. Магчыма, яны жылі ў Верхнім Панямонні на ПнУ ад Новагародка, таму кн. Міндоўг, імкнучыся пашырыць свае ўладанні на тэр. летапіснай Літвы, знішчыў усіх Булевічаў.
М.І.Ермаловіч.
т. 3, с. 330
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БІЯЛАГІ́ЧНЫ РЭГРЭ́С,
эвалюцыйны заняпад дадзенай групы арганізмаў, якая не змагла прыстасавацца да змен умоў навакольнага асяроддзя або не вытрымала канкурэнцыі з інш. групамі. Характарызуецца змяншэннем колькасці асобін у пэўным таксоне і падпарадкаваных сістэматычных груп, звужэннем яго арэала, паступова можа прывесці да вымірання дадзенай групы арганізмаў (напр., род хахуляў, сям. гінкгавых; рэптыліі, якія былі пашыраны ў мезазоі, цяпер іх значна менш і арэал абмежаваны). Тэрмін увёў рус. вучоны А.М.Северцаў (1925). Параўн. Біялагічны прагрэс.
т. 3, с. 172
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)