Verbum

пат¹, -а, М па́це, мн. -ы, -аў, м.

Становішча ў шахматнай гульні, калі адзін з ігракоў не можа зрабіць ходу, не падставіўшы пад удар свайго караля; партыя лічыцца нічыёй.

|| прым. па́тавы, -ая, -ае.

Патавая сітуацыя (таксама перан.: бязвыхаднае становішча).

перапа́д, -а і -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

1. -а. Ступеньчатае збудаванне для рэгулявання руху вады ў вадасцёку з нахіленым дном.

2. -у. Розніца паміж верхнім і ніжнім узроўнем (вады, тэмпературы, ціску і пад.).

П. ціску.

адпачы́нак, -нку, мн. -нкі, -нкаў, м.

1. Перапынак у рабоце, у якім-н. занятку для аднаўлення сіл.

Працавалі без адпачынку.

2. Часовае вызваленне ад службы, работы для аднаўлення сіл, для лячэння і пад.; водпуск.

Права на а.

Чарговы а.

ай, выкл. (разм.).

Выказвае розныя пачуцці: боль, спалох, здзіўленне, папрок, радасць, жаль і пад. (часта вымаўляецца з паўтарэннем)

Ай, баліць!

Ай, страшна!

Ай, як хораша ў полі!

Ай-ай-ай, як непрыгожа!

◊

Ай-ай-ай (разм.) — выказвае неадабрэнне, папрок.

атама́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Начальнік у казацкіх войсках і пасяленнях, які выконвае ваенныя, палітычныя і адміністрацыйныя функцыі.

Станічны а.

2. перан. Важак, завадатар якой-н. групы, банды, шайкі і пад.

А. разбойнікаў.

|| прым. атама́нскі, -ая, -ае.

аўтама́т, -а, М -ма́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Апарат (машына, станок і пад.), які самастойна выконвае шэраг паслядоўных аперацый без непасрэднага ўдзелу чалавека.

Станок-а.

Тэлефон-а.

2. Від аўтаматычнай стралковай зброі.

|| прым. аўтама́тны, -ая, -ае.

Аўтаматная стральба.

аддзе́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

1. Наданне якога-н. пэўнага выгляду (шляхам рамонту, апрацоўкі, аздаблення і пад.).

А. кватэры.

2. Тое, што служыць упрыгожаннем, аздобай чаго-н.

Карункавая а.

|| прым. аддзе́лачны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Аддзелачныя работы.

калма́ты, -ая, -ае.

1. Пакрыты густымі скудлачанымі валасамі, поўсцю; кудлаты, касматы.

Калматыя бровы.

2. перан. 3 няроўнымі, як бы пашматанымі на кавалкі краямі (пра хмары, клубы пары, туману і пад.).

Калматыя хмары.

|| наз. калма́тасць, -і, ж. (да 1 знач.).

кулуа́ры, -аў.

1. Памяшканні па-за залай пасяджэння (у парламенце, тэатры і пад.), якія служаць для адпачынку, неафіцыйных сустрэч.

2. перан. Аб неафіцыйных размовах у дасведчаных палітычных, грамадскіх колах (кніжн.).

Вядома з кулуараў.

|| прым. кулуа́рны, -ая, -ае.

Кулуарныя размовы.

спапялі́ць, -лю́, -лі́ш, -лі́ць; -лі́м, -пеліце́, -ля́ць; -лёны; зак., каго-што.

1. Ператварыць у попел, спаліць дашчэнту.

С. вёску.

2. перан. Растраціць у змаганні, перажываннях, хваляваннях (сілу, энергію і пад.).

|| незак. спапяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. спапяле́нне, -я, н.