су́вязь ж

1. Zusámmenhang m -(e)s, -hänge, Verbíndung f -, -en; фіз Ko¦härénz f -, -en;

прычы́нная су́вяз Kausálzusammenhang m; філас Kausalität f -, -en;

у су́вязі з … in Verbíndung mit (D), in [im] Zusámmenhang mit (D), in Bezíehung zu (D);

у су́вязі з гэ́тым, у гэ́тай су́вязі in díesem Zusámmenhang; daraufhín;

у агу́льнай су́вязі im állgeméinen Zusámmenhang;

2. (зносіны, адносіны) Verhältnis n -ses, -se, Verbíndung f -, -en, Zusámmenhalt m -(e)s, Bezíehung f -, -en;

су́вязь з ма́самі die Verbíndung [die Verbúndenheit, der Kontákt] mit den Mássen;

це́сная сябро́ўская су́вязь énges Fréundschaftsverhältnis, énge Fréundschaftsbande pl;

любо́ўная су́вязь Líebesverhältnis n;

свая́цкая су́вязь Verwándschaftsverhältnis n;

эканамі́чныя су́вязі Wírtschaftsbeziehungen pl;

усталява́ць су́вязь Verbíndung hérstellen;

падтры́мліваць су́вязь з кім-н den Zusámmenhalt mit j-m pflégen, Verbíndung mit j-m hálten*;

згубі́ць су́вязь з кім-н mit j-m die Verbíndung [Fühlung] verlíeren*;

мець вялі́кія су́вязі (дзелавыя) gute [éinflussreiche] Bezíehungen [Verbíndungen] háben;

пусці́ць у ход (усе́) су́вязі die [álle] Bezíehungen spíelen lássen*;

3. (пошта, тэлеграф) Náchrichtenwesen n Post- und Férnmeldewesen n -s;

слу́жба су́вязі Post- und Férnmeldedienst m -(e)s, -e;

аўтаматы́чная міжгаро́дняя су́вязь (телефонная) Sélbstwählfernverkehr m -s;

4. тэх Verbíndung f; Verbánd m -(e)s, -bände;

5. вайск Náchrichtenübermittlung f -, -en, Verbíndung f;

во́йскі су́вязі Náchrichtentruppen pl;

служба су́вязі Náchrichtenwesen n -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Ка́яць, ка́іць ’караць’ (Нас.). Магчыма, ’лаяць’, параўн.: «Сам покай его, а я скольки раз каив, да каиння мойго не слухаець» (Нас., 227), параўн., каіне ’пакаранне, кара’: «Бог пошласць нам каинне», «Ниякога каиння не слухаець гетый человек» (Нас., там жа), і каінне ’раскаянне’, гл. яшчэ каята і інш. Другая форма дзеяслова — каяцца ’прызнаваць сваю віну, памылку перад кім-н., усвядоміўшы сваю памылку, шкадаваць аб зробленым; спавядацца’ (БРС, ТСБМ), ’шкадаваць аб зробленым’ (Чач.), ’наракаць на самога сябе’ (КЭС, лаг.). З новых слоўнікаў: каяцца (ТС) і каяцца ’раскайвацца’ (лід., круп., Сл. паўн.-зах.). Статус слова не вельмі ясны; што датычыцца зваротных форм, неабходна мець на ўвазе, што ў некалькіх выпадках дзеяслоў сустрэўся ў прыказцы, адзначанай на вялікай тэрыторыі, па гэтай прычыне невядома, якой канкрэтна мове або храналагічнаму зрэзу належыць слова. Параўн. круп.: «Не будзе каяцца чалавек, рана ўстаўшы і молад ажаніўшыся» (Сл. паўн.-зах., 2, 450), «Не кайса, шо молоды жэніўса і рано ўстаў» (ТС, 2, 187), «Не кайся, рано вставши, молодо оженившись» (Грынчанка, 2, 229). Улічваючы рад вытворных і некаторыя самабытныя значэнні ў бел. мове, можна думаць, што тут не было (выключаючы некаторыя даныя ў асноўным у літаратурнай мове) запазычання са сферы царкоўнай лексікі. Слова вядома большасці славянскіх моў: укр. каятися ’каяцца, раскайвацца’, каяти (кого) ’лаяць, караць (каго)’ (апошняя форма прыводзіцца няясна з якой крыніцы Бернекерам), рус. каять, каяться вядома ў розных значэннях (у дыялектах), звяртаюць на сябе ўвагу такія, як ст.-рус., рус.-ц.-слав. каꙗти ’ганіць’, арханг. каять ’лаяць, сварыцца, праклінаць’, аланец. ’біць, караць’. Польск. kajać się ’каяцца, раскайвацца’, в.-луж. kać so ’раскайвацца’, чэш. káti ’шкадаваць, загладжваць віну’, káti se ’раскайвацца, каяцца’, славац. kajať sa ’раскайвацца, каяцца’, славен. kájati ’ганіць, асуджаць’ і інш., kájati se ’каяцца, раскайвацца’, серб.-харв. ка̏јаті, ка̏јати се ’раскайвацца’, ’шкадаваць’ (вельмі цікавае значэнне ’помсціць (аб кроўнай помсце)’, kȁjati se ’раскайвацца’, макед. кае се ’каяцца, раскайвацца’, балг. ка́я се ’каяцца, раскайвацца, шкадаваць’, ст.-слав. каꙗти сѧ ’каяцца’. Значэнне ’караць, ганіць’, верагодна, неабходна лічыць асноўным для прасл. kajati. Апошняе — другасны дзеяслоў (дуратыўны, на ‑ati, з падоўжаным вакалізмам кораня, магчыма, з і. -е. *k​u̯ōi. Бліжэйшай і.-е. адпаведнай формай з’яўляецца ст.-іран. (авест.) kāy‑ ’каяцца’. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 9, 115–116; Фасмер, 2, 216 (дзе прыводзяцца як адпаведнасці таксама ст.-інд. cáyatē ’ён помсціць, карае’ і далейшыя вытворныя). Гл. яшчэ Бернекер, 1, 499; вельмі падрабязна Слаўскі, 2, 22–23.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

open​3 [ˈəʊpən] v.

1. адкрыва́ць, адчыня́ць; адкрыва́цца, адчыня́цца;

open one’s eyes расплю́шчваць во́чы;

open a book раскрыва́ць/разго́ртваць кні́гу;

open an umbrella раскрыва́ць парасо́н;

open the door адчыня́ць дзве́ры;

The shop opens at 9 o’clock. Крама адчыняецца а дзявятай гадзіне;

Flowers open in the sun. Кветкі распускаюцца на сонцы.

2. адкрыва́ць, пачына́ць; адкрыва́цца, пачына́цца;

open negotiations пачына́ць перамо́вы;

open fire адкрыва́ць аго́нь

♦

open smb.’s eyes to smth. адкрыва́ць каму́-н. во́чы на што-н.;

the heavens opened дождж палі́ў як з вядра́/цэ́бра

open out [ˌəʊpənˈaʊt] phr. v. расшыра́цца, пашыра́цца;

open out to smb. гавары́ць больш во́льна з кім-н.; стаць самі́м сабо́й

open up [ˌəʊpənˈʌp] phr. v.

1. гавары́ць шчы́ра/адкры́та

2. адкрыва́ць аго́нь (пра стральбу);

Anti-aircraft guns opened up. Зенітная/супраць паветраная артылерыя адкрыла агонь.

3. адчыня́ць дзве́ры (звыч. ужываецца ў загадах)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

spare​3 [speə] v.

1. мець лі́тасць, злі́тавацца, шкадава́ць;

Please spare me! Пашкадуй мяне, калі ласка!

2. берагчы́, зберага́ць, шанава́ць, экано́міць;

spare no pains не шкадава́ць кло́патаў

3. удзяля́ць (час, увагу);

Can you spare me a moment? Ці можаш падараваць мне хвілінку?

4. infml абыхо́дзіцца;

I can’t spare him today. Я не магу сёння абысціся без яго.

5. мець залі́шне, надзвы́чай мно́га, зана́дта (чаго-н.);

I have no cash to spare today. У мяне сёння няма лішніх грошай.

♦

spare smb.’s blushes канфу́зіць, саро́міць каго́-н.;

spare smb.’s feelings берагчы́ чые́-н. пачу́цці, злі́тавацца над кім-н.;

(and) to spare: We have enough fruit and to spare. У нас садавіны больш чым трэба;

spare the rod and spoil the child пашкадава́ць дубца́ i разбэ́сціць дзіця́; быць залі́шне мя́ккім у выхава́нні дзяце́й

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

адве́сці, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́; -вёў, -вяла́, -вяло́; адвядзі́; зак., каго.

1. Ведучы, суправаджаючы, даставіць у якое-н. месца.

Ён адвёў хлопца пад плот і пасадзіў на траве.

2. Перавесці (войскі і пад.) на іншую пазіцыю, перамясціць назад, у тыл.

А. атрад на поўнач ад вёскі.

3. Завесці на некаторую адлегласць ад каго-, чаго-н.

А. ўбок.

4. Адхіліць; змяніць напрамак руху чаго-н., накіраваць убок ад каго-, чаго-н.

А. рукі.

Думаюць, куды б а. ваду з поля.

5. Змяніць напрамак позірку, перастаўшы глядзець на што-н.

А. вочы.

6. перан. Даць іншы кірунак, перавесці (увагу, думку і пад.) на што-н. іншае.

7. перан. Папярэдзіць што-н. небяспечнае, непрыемнае.

А. небяспеку ад сваіх.

8. перан. Адхіліць што-н. неадпаведнае, непрыдатнае.

А. кандыдатуру.

9. Даць у чыё-н. распараджэнне; прызначыць, выдзеліць для якой-н. мэты.

Гасцінны гаспадар адвёў нам два пакойчыкі.

10. Надаць тое або іншае значэнне, вызначыць ролю, месца каму-, чаму-н.

11. Правесці, адчарціць.

А. палі ў сшытку.

◊

Адвесці вочы — хітруючы, адцягнуць чыю-н. увагу ад чаго-н.

Адвесці душу — падзяліцца з кім-н. тым, што набалела; выказаць каму-н. свае патаемныя думкі; задаволіць якое-н. моцнае жаданне.

Вачэй не адвесці — аб чым-н. вельмі прыгожым, прывабным.

|| незак. адво́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.

|| наз. адво́д, -у, М -дзе, м. і адвядзе́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Salz

n -es, -e

1) соль

~ in die Súppe tun* — пасалі́ць суп

2) соль, дасці́пны вы́раз

◊ éine Réde óhne ~ und Schmalz — шэ́рая [ну́дная] прамо́ва

bei j-m (noch) éinen Schínken im ~ (líegen) háben — разм. мець свой раху́нак з кім-н.

das ist für ihn ~ auf die Wúnde — гэ́та яму́ як соль на ра́ну [як хрэн у во́чы]

er liegt tüchtig im ~ — разм. ён тра́піў у бяду́ [у нялёгкае стано́вішча]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

vórstellen

1.

vt

1) (па)ста́віць спе́раду

2) (j-m) пазнаёміць (каго-н. з кім-н.), адрэкамендава́ць, прадста́віць (каго-н. каму-н.)

3) уяўля́ць сабо́ю; стро́іць з сябе́ (каго-н.); выдава́ць сябе́ (за каго-н.)

er will ímmer etw. Besónderes ~ — ён заўсёды хо́ча быць чы́мсьці асаблі́вым

4)

sich (D) etw. ~ — уяві́ць сабе́ што-н.

2.

(sich)

(j-m) адрэкамендава́цца, прадста́віцца (каму-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

áufkommen

* vi (s)

1) падыма́цца

2) папраўля́цца

3) бат. выраста́ць, усхо́дзіць, прараста́ць

4) спарт. вылуча́цца

der Spórtler kómmt stark auf — спартсме́н ху́тка вылуча́ецца [прагрэсі́руе]

5) з’яўля́цца, узніка́ць

ein Verdácht kam auf — узні́кла падазрэ́нне

6) зраўня́цца, дагна́ць

gégen j-n nicht ~ können — быць не ў ста́не зраўня́цца з кім-н.

7) (für A) руча́цца, адка́зваць (за каго-н., што-н.)

8) увахо́дзіць ва ўжы́так

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Bauch

m -(e)s, Bäuche жыво́т, пу́за

◊ aus dem ~ réden — вярзці́ абы-што́

vor j-m auf dem ~ líegen* [kríechen*] — по́ўзаць на жываце́ пе́рад кім-н., падлі́звацца да каго́-н.

sich (D) ein Loch in den ~ láchen — трыма́цца за жыво́т ад сме́ху, падарва́ць жываты́ ад сме́ху

der vólle ~ lernt nicht gern — ≅ то́ўстае пу́за да наву́кі ту́па

sich (D) éinen ~ zúlegen — адгадава́ць сабе́ жыво́цік

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

téilen

vt

1) in (a) дзялі́ць (на што-н.- лік і г.д.)

2) раздзялі́ць, падзялі́ць (выйгрыш)

3) дзялі́ць (радасць, гора)

4) раздзяля́ць (погляды, перакананні)

j-s Ánsichten ~ — прытры́млівацца адно́й ду́мкі [адно́лькавага пу́нкту по́гляду] з кім-н.

5) расчляня́ць (сказ)

2.

(sich)

1) дзялі́цца (пра лік)

2) раздзяля́цца, падзяля́цца (пра галасы)

3) разгаліно́ўвацца (пра дарогу)

◊ getéilter Schmerz ist hálber Schmerz — ≅ з сябра́мі і бяда́ – паўбяды́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)