долг

1. (обязанность) абавя́зак, -зку м.; доўг, род. до́ўгу м.;

гражда́нский долг грамадзя́нскі абавя́зак;

э́то не то́лько наш долг, но и обя́занность гэ́та не то́лькі наш доўг, але і абавя́зак;

счита́ть свои́м долгом лічы́ць сваі́м абавя́зкам;

нару́шить свой долг пару́шыць свой абавя́зак;

2. (взятое взаймы) доўг, род. до́ўгу м.;

возврати́ть долг вярну́ць доўг;

пе́рвым долгом пе́ршым чы́нам; (прежде всего) найпе́рш, перш за ўсё;

по долгу па абавя́зку, з абавя́зку;

отда́ть после́дний долг адда́ць апо́шні доўг (адда́ць апо́шнюю паша́ну);

брать в долг пазыча́ць (у каго);

дава́ть в долг пазыча́ць (каму);

быть, оста́ться в долгу быць, заста́цца ў даўгу́;

долг платежо́м кра́сен посл. што ві́нен, адда́ць паві́нен;

в долгу́ как в шелку́ погов. у даўгу́ як у шаўку́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

рот рот, род. ро́та м., мн. раты́, -то́ў;

рази́нуть рот разя́віць рот;

хлопо́т по́лон рот кло́пату па ву́шы;

зажа́ть рот заткну́ць рот;

набра́ть воды́ в рот набра́ць вады́ ў рот;

класть в рот кла́сці ў рот;

смотре́ть (гляде́ть) в рот (кому) глядзе́ць у рот (каму);

в рот не брать (чего) у рот не браць (чаго);

в рот не возьмёшь у рот не во́зьмеш (не ўзяць);

в рот не идёт у рот не ле́зе;

во весь рот на ўвесь рот, на ўсё го́рла;

ка́ша во рту (у кого) ка́ша ў ро́це (у каго);

па́льца в рот не клади́ па́льца ў рот не кладзі́;

разжева́ть и в рот положи́ть разжава́ць і ў рот пакла́сці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

цена́

1. цана́, -ны́ ж.; (стоимость) кошт, -ту м.;

цена́ произво́дства цана́ вытво́рчасці;

опто́вая цена́ апто́вая цана́;

твёрдая цена́ цвёрдая цана́;

заготови́тельная цена́ нарыхто́ўчая цана́;

прода́жная цена́ прада́жная цана́;

быть в цене́ быць у цане́;

повыша́ться в цене́ павыша́цца у цане́;

повыше́ние (рост) цен павышэ́нне (рост) цэн;

сниже́ние цен зніжэ́нне цэн;

назна́чить це́ну вы́значыць цану́;

колеба́ние цен хіста́нне цэн;

2. перен. цана́, -ны́ ж., кашто́ўнасць, -ці ж., ва́ртасць, -ці ж.;

цена́ дру́жбы цана́ (кашто́ўнасць) дру́жбы;

в цене́ у цане́;

кра́сная цена́ найбо́льшая цана́, уся́ цана́;

грош цена́ грош цана́;

дорого́й цено́й дараго́й цано́й;

знать це́ну (кому-, чему-л.) ве́даць цану́ (каму-, чаму-небудзь);

любо́й цено́й любо́й цано́й;

цено́й жи́зни цано́й жыцця́;

цены́ нет цаны́ няма́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Teil

m, n -(e)s, -e

1) ча́стка; до́ля

2) пай, до́ля, по́рцыя, ча́стка

j-m sin(en) ~ gben* — аддава́ць каму́-н. па заслу́гах

3) раён, ча́стка (горада)

4) ча́стка, раздзе́л (кнігі); до́ля, лёс (чалавека)

6) юрыд. бок

man muss bide ~e hören — трэ́ба вы́слухаць або́два бакі́

7) вайск. часць, падраздзяле́нне

8) тэх. дэта́ль

9)

zum ~ — частко́ва

zum grßen [gten] ~ — у зна́чнай ступе́ні [ме́ры]

ich für min(en) ~ — што (даты́чыцца) да мяне́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

verghen

*

I

1.

vi (s)

1) прахо́дзіць, міна́ць

2) прапада́ць, зніка́ць, гі́нуць

◊ es vergng ihm Hören und Shen — ≅ у яго́ галава́ закруці́лася

2.

(sich)

(an D, gegen A) завінава́ціцца, зрабі́ць злачы́нства (перад кім-н.), учыні́ць гвалт (над кім-н., каму-н.)

sich an j-m ~ — ужыва́ць насі́лле над кім-н.

sich ggen die Gestze ~ — паруша́ць зако́ны

II

vi (vor D) паміра́ць, му́чыцца, прапада́ць (ад смагі, тугі); паку́таваць (ад кахання)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Kind

n -(e)s, -er дзіця́

mit ~ und Kgel — з усёй радзі́най

von ~ auf — з мале́нства

sich lieb ~ bei j-m mchen — дагаджа́ць (каму-н.), падлабу́ньвацца (да каго-н.)

man weiß, ws Gistes ~ er ist — вядо́ма, яко́га по́ля ён я́гада

das ~ mit dem Bde usschütten — вы́плюхнуць [вы́ліць] з вадо́ю дзіця́

wir wrden schon das ~ schukeln — разм. мы гэ́тую спра́ву ўла́дзім [абла́дзім]

◊ gebrnntes ~ scheut das Fuer — ≅ спужа́ная варо́на і куста́ баі́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Leid

n -(e)s

1) боль, паку́та

2) го́ра, сму́так

j-s ~ tilen — падзялі́ць чыё-н. го́ра

j-m sein ~ klgen — дзялі́цца сваі́м го́рам з кім-н.

dir soll kein ~ geschhen — цябе́ ніхто́ не пакрыўдзіць

j-m ein ~ tun* — пакрыўдзіць каго́-н., прыне́сці каму́-н. го́ра

~ trgen* (um, über A) — смуткава́ць [бедава́ць, тужы́ць] (па кім-н., чым-н.)

vor ~ verghen* — гарава́ць, бедава́ць, паку́таваць

◊ kein ~ hne Freud — ≅ няма́ лі́ха без дабра́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Löffel

m -s, -

1) лы́жка

2) тэх. коўш (экскаватара)

3) ву́ха (зайца, труса)

sine ~ sptzen — разм. навастры́ць ву́шы, насцеражы́цца

◊ mit inem slbernen [gldenen] ~ im Mund gebren sein — пахо́дзіць з забяспе́чанай сям’і́; перан. нарадзі́цца пад шчаслі́вай зо́ркай

die Wisheit mit ~n gegssen [gefrssen] hben — іран. лічы́ць сябе́ на́дта разу́мным

j-n über den ~ barberen — абдуры́ць каго́-н.

eins hnter die ~ bekmmen* — атрыма́ць наганя́й

j-m ein paar hnter die ~ huen — даць каму́-н. апляву́ху

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

verlufen

*

1.

vi (s) прахо́дзіць, міна́ць (пра час)

2) прахо́дзіць (пра дарогу, мяжу)

3) (in D) канча́цца, губля́цца (у лесе і г.д., аб дарозе)

4) (in А) перахо́дзіць (у іншы колер)

2.

vt

j-m den Weg ~ — перабе́гчы каму́-н. даро́гу

3.

(sich)

1) заблудзі́цца, заблука́ць

2) канча́цца; спада́ць (пра паводку; перан. – пра натхненне, уздым)

die Sche hat sich ~ — спра́ва зайшла́ ў тупі́к

3) разыхо́дзіцца, растава́ць (пра натоўп)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Rhe

f -

1) спако́й; нерухо́масць; тэх. нерабо́чы стан;

mmer mit der ~! цішэ́й!;

lssen Sie mich in ~! пакі́ньце мяне́ ў спако́і!;

sich nicht aus der ~ brngen lssen* захава́ць спако́й;

sich (D) kine ~ gönnen не ве́даць спако́ю;

zur ~ kmmen* адпачы́ць, мець пярэ́дых;

j-n in ~ lssen* даць спако́й каму́-н., адчапі́цца ад каго́-н.

2) адпачы́нак, сон;

sich zur ~ begben* кла́сціся спаць

3) цішыня́, ціш; пара́дак;

~! ці́ха!, спако́йна! ~ hlten*! захо́ўвайце цішынр!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)