клочо́к м.
1. жмуто́к, -тка́ м.; (волос) па́смачка, -кі ж.; (шерсти и т. п.) касмы́ль, -ля́ м., касмылёк, -лька́ м., касмычо́к, -чка́ м.;
клочо́к ше́рсти касмы́ль (касмылёк, касмычо́к) во́ўны, шэ́рсці;
2. (маленький лоскут, обрывок) шмато́к, -тка́ м.; (сена, травы — ещё) жмуто́к, -тка́ м.;
клочо́к се́на жмуто́к (шмато́к) се́на; (кусочек) кусо́чак, -чка м., кава́лачак, -чка м.; (земли — ещё) ла́пік, -ка м.; (комок) камячо́к, -чка́ м.;
клочо́к бума́ги кава́лачак папе́ры;
клочо́к земли́ ла́пік (кава́лачак) зямлі́; см. клок.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Ро́біць ’працаваць, рабіць’ (Нас., Бяльк., Жд. 2, Сцяшк.; міёр., З нар. сл.; Байк. і Некр.; віц., валож., іўеў., лун., калінк., ЛА, 2) ро́біць сена ’касіць сена’ (калінк., ЛА, 1), ст.-бел. робити. Да рабі́ць (гл.) у выніку абагульнення асабовых формаў (ро́біш, ро́біць, ро́бім і інш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бы¹ (пасля галосных — б), часц.
Ужыв. пры дзеясловах прошлага часу, інфінітывах са знач.:
1) умоўнай магчымасці дзеяння.
Я паехаў бы, калі б быў час;
2) ветлівай прапановы.
Ты прылёг бы на хвіліну;
3) пажадання.
Паспець бы да дажджу прывезці сена;
4) просьбы.
Праведаў бы ты бацьку;
5) боязі, апаскі.
Паспець бы на цягнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
агрэ́бці, аграбу́, аграбе́ш, аграбе́; аграбём, аграбяце́, аграбу́ць; агро́б, агро́бла; аграбі́; агрэ́бены; зак., што.
1. Тое, што і абгрэбці.
А. стог сена.
2. Згрэбці ўсё навокал, падбіраючы (разм.).
А. ўчасткі.
3. перан. Атрымаць, здабыць, захапіць што-н. у вялікай колькасці (разм.).
А. вялікую прэмію.
|| незак. аграба́ць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. аграба́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ко́пчышча ’месца, дзе згружаюць сена для стога’ (Сцяшк. Сл.). Да копка (гл. капа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жме́нька ж., уменьш.
1. го́рсточка; (сена и т.п.) клочо́к м.;
2. перен. го́рсточка, горсть;
ж. байцо́ў — го́рсточка (горсть) бойцо́в
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
пяхце́р (род. пехцяра́) м., обл., уст.
1. (верёвочная сетка для сена) пехте́рь;
2. перен. (неуклюжий человек) пехте́рь, тюфя́к, пе́нтюх
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
кага́цішча Месца, дзе стаяла сцірта (кага́т) сена (Ветк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
зімо́й, прысл.
У час зімы. Рыхтуй летам сані, а зімой калёсы. Прыказка. Калі старанна косяць, то сена зімою не просяць. З нар.
•••
Зімой лёду (снегу) не дастаць гл. дастаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апо́ўзіны, ‑зін; адз. няма.
Звязаныя канцамі бярозавыя ці іншыя дубцы, якія ўскладаюцца на стог для ўмацавання сена. Бацька сек апоўзіны на другі наш стог, а маці.. вязала іх. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)