Verbum

нямы́, -а́я, -о́е.

1. Пазбаўлены здольнасці гаварыць.

Нямое дзіця.

Школа для нямых (наз.).

2. перан. Маўклівы, ціхі.

Нямая цішыня.

3. перан. Скрыты, затоены.

Н. папрок.

○

Нямая карта — вучэбная геаграфічная карта без абазначэння назваў.

Нямое кіно — неагучанае кіно.

ва́жкі, -ая, -ае.

1. Які мае значную вагу пры невялікім аб’ёме.

В. тавар.

2. перан. Пераканаўчы.

В. доказ.

Важка (прысл.) гаварыць.

3. перан. Пазбаўлены лёгкасці; цяжкі.

Важкія крокі.

|| наз. ва́жкасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

аблы́таць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

1. Абматаць, апавіць, абвязаць чым-н.

А. дротам.

2. перан. Падпарадкаваць сабе.

А. павуцінай даўгоў.

3. перан. Прывабіць, прылашчыць, увесці ў зман.

А. чарамі.

|| незак. аблы́тваць, -аю, -аеш, -ае.

легенда́рны, -ая, -ае.

1. Які з’яўляецца легендай¹, мае адносіны да легенды; вядомы толькі па легендах; казачны.

Легендарная аповесць.

2. перан. Незвычайны, небывалы, авеяны славай (высок.).

Л. герой.

3. перан. Выдуманы, непраўдападобны.

Легендарныя чуткі.

|| наз. легенда́рнасць, -і, ж.

пілю́ля, -і, мн. -і, -лю́ль, ж.

Лякарства, спрасаванае ў форме галачкі, шарыка.

Прыняць пілюлю ад кашлю.

Паднесці пілюлю (таксама перан.: зрабіць што-н. непрыемнае; разм.). Праглынуць пілюлю (таксама перан.: моўчкі сцярпець справядлівы папрок, непрыемную для сябе праўду).

спе́лы, -ая, -ае.

1. Які паспеў, выспеў, стаў прыгодным для ўжывання.

С. яблык.

2. перан. Які дасягнуў вопытнасці, майстэрства (пра музыканта, артыста, мастака і пад.).

3. перан. Дасканалы, грунтоўна абдуманы; закончаны.

Спелыя думкі.

|| наз. спе́ласць, -і, ж.

стратэгі́чны, -ая, -ае.

1. гл. стратэгія.

2. перан. Аб спартыўнай гульні: такі, у якім асобныя камбінацыі падпарадкаваны загадзя абдуманаму плану.

Шахматы — стратэгічная гульня.

3. перан. Істотны, важны для дасягнення агульнай мэты на якім-н. этапе.

С. план.

сюсю́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Размаўляючы, замяняць шыпячыя гукі свісцячымі.

2. перан. Падроблівацца пад дзіцячы склад думак, мову і пад.

Нельга с. з дзецьмі.

3. перан. Празмерна апякаць.

С. з навабранцамі.

|| наз. сюсю́канне, -я, н.

хаду́лі, -ду́ль і -яў, адз. хаду́ля, -і, ж.

1. Шасты з высока прыбітымі прыступкамі, стаўшы на якія можна хадзіць вялікімі крокамі.

Хадзіць на хадулях.

2. перан. Пра што-н. напышлівае, высакамернае, ненатуральнае.

3. перан. Доўгія ногі (разм.).

хі́сткі, -ая, -ае.

1. Які хістаецца, ківаецца.

Хісткія галінкі дрэў.

Х. мосцік.

2. перан. Ненадзейны, няпэўны, малапераканальны.

Хісткія довады.

3. перан. Непастаянны ў сваіх поглядах, учынках і пад.

Рэвалюцыянер з яго вельмі х.

|| наз. хі́сткасць, -і, ж.