абстру́кцыя

(лац. obstructio = перашкода)

метад барацьбы, звычайна парламенцкай, які выражаецца ў наўмысным зацягванні або зрыве пасяджэнняў, непажаданых рашэнняў шляхам выкрыкаў, выступленняў з доўгімі прамовамі і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

АПЫТА́ННЕ,

метад збору пачатковай інфармацыі для сацыялагічных, эканам., псіхал. і інш. даследаванняў ад пэўнай сукупнасці людзей (рэспандэнтаў). Мэта апытання — атрыманне інфармацыі пра аб’ектыўныя (падзеі, працэсы) або суб’ектыўныя (меркаванні, погляды, настроі) з’явы. Як метад сацыяльнага даследавання ўзнікла ў 19 ст. Упершыню праведзена ў 1824 у ЗША. Адрозніваюць апытанні пісьмовыя (анкетаванне) і вусныя (інтэрв’ю), экспертныя і масавыя, вочныя і завочныя (паштовыя, тэлефонныя), аднаразовыя і шматразовыя, выбарачныя і суцэльныя (рэферэндумы) і інш. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь прадугледжвае выкарыстанне апытання ў форме рэферэндумаў для вырашэння найважнейшых пытанняў дзярж. і грамадскага жыцця. Масавыя апытанні разам з пазнавальнай выконваюць функцыю дэмакратызацыі грамадства. Тэрмін «апытанне» абазначае таксама элементы збору любой інфармацыі, носьбітам якой з’яўляецца чалавек (апытанне пацыентаў у мед. установе, студэнтаў на экзамене і інш.).

С.А.Яцкевіч.

т. 1, с. 442

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГА́ДАМЕР

(Gadamer) Ганс Георг (н. 11.2.1900, г. Марбург, Германія),

нямецкі філосаф, заснавальнік філас. герменеўтыкі. Скончыў Марбургскі ун-т (1922). З 1932 праф. філасофіі ў Лейпцыгу, у 1946—47 рэктар Лейпцыгскага ун-та, з 1949 праф. філасофіі ў Гайдэльбергу. У асн. працы «Ісціна і метад» (1960) абгрунтаваў канцэпцыю філас. герменеўтыкі, якую разглядаў не проста як метад гуманіт. навук. а як своеасаблівую анталогію, свайго роду філасофію разумення, што ўключала ўсю сукупнасць чалавечых ведаў пра свет і быццё. Выступаў супраць неапазітывісцкага, рацыянальнага метаду пазнання сац. з’яў і лічыў неабходным перайсці «ад навукі да свету жыцця». Ісціну не можа пазнаваць і абвяшчаць нехта адзін, толькі дыялог дапамагае прыйсці да яе.

Тв.:

Рус. пер. — Истина и метод. М., 1988;

Актуальность прекрасного. М., 1991.

Т.І.Адула.

т. 4, с. 419

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Verfhren

n -s, -

1) дзе́янне, акт; паво́дзіны

2) спо́саб, ме́тад

ein sprsames ~ inbürgern — укараня́ць экано́мны ме́тад

ein Vrschlag zum ~ bei der Erörterung der Frge — прапано́ва па працэду́ры абмеркава́ння пыта́ння

3) юрыд. спра́ва, працэ́с

ein ~ ggen j-n bei Gercht inleiten [nhängig mchen] — узбудзі́ць судо́вую спра́ву супро́ць каго́-н.

ein ~ nederschlagen* — спыні́ць [замя́ць] працэ́с

das ~ instellen — спыні́ць [прыпыні́ць] судо́вую спра́ву

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

бэ́та-дэфектаскапі́я

(ад бэта + дэфектаскапія)

метад выяўлення дэфектаў у тонкіх металічных вырабах (напр. з фольгі) шляхам прасвечвання іх бэта-прамянямі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

вапарыза́цыя

(ад лац. vapor = пара)

1) выпарванне, ператварэнне вадкасці ў пару;

2) метад спынення кровацячэння прыпяканнем паверхні тканак гарачай парай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гематэрапі́я

(ад гема- + тэрапія)

метад лячэння ўвядзеннем хвораму крыві (уласнай ці донарскай), а таксама прэпаратаў, прыгатаваных з крыві, напр. гематагену.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

магнітатэлуры́чны

(ад магніта- + лац. tellus, -luris = Зямля);

м-ае зандзіраваннеметад разведачнай геафізікі, які прымяняецца для вывучэння будовы зямной кары.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

патэнцыяме́трыя

(ад патэнцыя + -метрыя)

фізіка-хімічны метад колькаснага аналізу, які грунтуецца на вымярэнні электрахімічнага патэнцыялу электрода ў растворы даследуемага рэчыва.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

электрарэнтгенагра́фія

(ад электра- + рэнтгенаграфія)

метад рэнтгенаграфіі з атрыманнем рэнтгенаўскага адлюстравання на заражанай паўправадніковай пласцінцы з пераносам яго на звычайную паперу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)