Сякі́ла ’сякач для крэсіва’ (паўн.-віц., Нар. лекс.). Дэрыват ад сек‑, параўн. рэдкае каранёвае се́каць ’сячы? (ПСл), гл. сячы, секці з інструментальным суф. ‑іла, аб якім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 42. Таго ж паходжання сяка́ла (сіка́ла) ’тс’, магчыма, пад уплывам краса́ла ’тс’ (гл.) або дзеяслова высяка́ць (агонь).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
podsycać
незак. распальваць;
podsycać waśnie — распальваць варожасць;
podsycać ciekawość — распальваць цікавасць;
podsycać ogień — раздзімаць агонь
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
fusillade
[ˈfju:səleɪd]
1.
n.
1) страляні́на, за́лпавы аго́нь
2) Figur. залп
a fusillade of questions — град пыта́ньняў
2.
v.t.
атакава́ць за́лпавым агнём
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
machinegun
[məˈʃi:ngʌn]
1.
v.t.
абстрэ́льваць, страля́ць з кулямёта; забіва́ць або́ ра́ніць агнём з кулямёта
2.
adj.
кулямётны
machine-gun fire — кулямётны аго́нь
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Крэ́сіць ’высякаць агонь крэсівам’ (ТСБМ). Укр. кресати, рус. кресать ’тс’, серб.-харв. крѐсати, славен. krésati ’тс’, польск. krzesać, чэш. křesati, славац. kresať, в.-луж. křesać, н.-луж. tśasaś ’тс’. Прасл. kresati не мае надзейных этымалогій (агляд версій гл. Слаўскі, 3, 227). Заслугоўвае ўвагу думка Атрэмбскага (LP, 1, 137–138) аб кантамінацыі лексем česati ’часаць, скрэбці’ і kremy ’крэмень’. На карысць гэтай гіпотэзы гаворыць магчымасць узнікнення праславянскай figura etymologica *kresati kresem (параўн. бел. красаць красавам) ад *česati kremenem. Для такіх выпадкаў, як вядома, рыфмаванае словаўтварэнне даволі тыповае (параўн. Вуд, IF, 22, 166, Гюнтарт, 13). Іншая этымалогія: kresati да krasa. Тады kresati ognь ’ствараць агонь’. Параўн. лац. creare ’ствараць’. Гл. краса (Трубачоў, Эт. сл., 12, 125).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
галаве́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Абгарэлы або тлеючы кусок дрэва. Агонь патух, толькі галавешкі яшчэ тлеліся, засыпаныя белым, мяккім попелам. Мурашка. Дзед падышоў да агню, паклаў галавешкі і перагарэлыя канцы пален у жар. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
масі́раваны 1, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад масіраваць 1.
масі́раваны 2, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад масіраваць 2.
2. у знач. прым. Спец. Сканцэнтраваны, сабраны ў адно месца (пра войскі, авіяцыю, артылерыйскі агонь і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ігніпункту́ра
(ал лац. ignis = агонь + punctura = укол)
1) спосаб лячэння бародавак, мазалёў і некаторых пухлін прыпяканнем распаленым металам;
2) метад кітайскай народнай медыцыны, прыпяканне скуры ў пэўных пунктах тлеючымі палачкамі з сухога палыну.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
разгарэ́цца сов.
1. в разн. знач. разгоре́ться; распыла́ться;
аго́нь ~рэ́ўся — ого́нь разгоре́лся;
шчо́кі ~рэ́ліся — щёки разгоре́лись;
спрэ́чкі ~рэ́ліся — спор разгоре́лся;
2. (о печке) растопи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
шчы́льны
1. пло́тный;
ш. слой пы́лу — пло́тный слой пы́ли;
2. те́сный, пло́тный;
~ныя рады́ дэманстра́нтаў — те́сные (пло́тные) ряды́ демонстра́нтов;
○ ш. аго́нь — воен. пло́тный ого́нь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)