Расто́па1 ’паводка; разводдзе’ (Ласт.), расто́п, расто́піца ’тс’, ’распуціца, паводка’ (Яшк.), параўн. рус.ро́стополь, ро́стопель ’вясенняе таянне снегу і разводдзе’, што ад растапіць, гл. тапіць. Гл. Фасмер, 3, 506.
Расто́па2 ’вельмі тоўстая і нехлямяжная жанчына’, растапшня́ (ръстъпшня́), растапча́ (ръстъпча́) ’тс’ (міёр., З нар. сл.), растапша́ ’разява’ (Бяльк.), ’хто няўмелы, нязграбны’ (Сл. ПЗБ), параўн. укр.ростопша́ ’нялоўкая, непаваротлівая жанчына’. Відаць, ад растапта́ць ’наступіць зверху, прыціснуць; раздушыць’, гл. таптаць. Сюды ж расто́пак ’зношаны лапаць (наогул абутак)’ (Касп., Стан.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абу́ць, абую, абуеш, абуе; зак., каго-што.
1. Надзець сабе ці каму‑н. на ногі абутак. Абуць дзіця. □ Стаіць [яблыня] падобна да тае Дзяўчынкі невялічкай, Што ножкі босыя свае Абула ў чаравічкі.Лужанін.
2. Забяспечыць абуткам. Беглі дні. Кончылася вайна. Хлопцаў адзелі і абулі.Асіпенка.
•••
Абуць у лапці — а) абхітраваць, абмануць. Каза, а не дзеўка — адно вока таўчэ, а другое меле. І пароды хітрай. Ураз у лапці абуе.М. Ткачоў; б) давесці да беднасці. Гулі ў лапці абулі.Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Топчучы або наступіўшы, расціснуць. — Грыб вунь растаптала, — з жалем сказаў Андрэй і паказаў на збіты нагой чорны баравічок.Скрыпка.Лёня кінуў так і не дакураны бычок, растаптаў яго, плюнуў і моўчкі ўзяў з рук Хоміча павады.Брыль.//перан. Зняважыць чые‑н. пачуцці, унізіць чыю‑н. годнасць. [Сяргей:] — Вы растапталі маю веру ў чалавечую шчырасць! А я лічыў вас сапраўднымі людзьмі...Шамякін.
2.Разм. Доўга носячы, зрабіць залішне прасторным, разнасіць (абутак). Растаптаць туфлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ступа́к, ‑а, м.
Абл.
1. Частка нагі ад костачкі ўніз; ступня. Пасля першага дня балела ўсё цела, як пабітае, кожны мускул адзываўся болем, пачынаючы ад шыі і канчаючы ступакамі ног.Дамашэвіч.// Ніжняя паверхня ступні; падэшва. Да самых маразоў Нічыпар хадзіў босы, і зноў жа таму, што не любіў якіх-небудзь турботаў. — Ступак у мяне нічога не разбірае, — апраўдваўся ён перад людзьмі.Кулакоўскі.
2.Абутак на ступні ног. Намацвае [Амброзім] пад лавай ступакі, саджае ў іх ногі, апранае кажух.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцягну́цца
1. (злучыцца) sich zúziehen*;
2. (пра войскіі г. д) sich zusámmenziehen*;
3.разм (пайсці куды-н) sich fórtschleppen, fórtgehen* vi (s);
4. (быць знятым) mit (gróßer) Mühe áusgezogen [ábgenommen] wérden (пра адзенне, абутакі г. д)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
*Какажу́х, кокожух ’твань, дрыгва; зыбкае месца’ (тур., ДАБМ). Рэгіянальнае ўтварэнне ад кажух ’тс’ (гл.). На думку Талстога (геагр., 185), — падваенне пачатковага складу, не выключана, аднак, што гэта ўтварэнне па аналогіі да кобагня і пад., г. зн. з эфемерным прэфіксам у выніку дзеяння мадэлі ўтварэння, пабудаванай на этымалагічным пераасэнсаванні. Калі тут рэдуплікацыя складу, то аналагічнымі ўтварэннямі можна лічыць рус.смал., паўдн. і зах., паводле Даля, какаты ’абутак з лыка або бяросты і інш.’ (каты), укр.какабат. «Лучшая кошуля ніж какабат» (Грынч., 2, 208).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ложак ’мэбля — месца для спання, пасцель’ (Нас., ТСБМ, Гарэц., Бяльк., Касп., Шат., Сцяшк., Яруш.; КЭС, лаг.), ложык (Бяльк.), лу͡ожэк (паўд.-мін., паўд.-усх., КЭС), ло́жок (ТС). Відавочна, паланізм — параўн. польск.łóżko < паўн.-слав.ložьko (памяншальнае ад lože > ложа1), якое пасля запазычання па-беларуску было б ложка, што вельмі блізка да лексемы ложка ’лыжка’, пашыранай на значнай тэрыторыі (гл., напрыклад, Сл. ПЗБ). Таму лексема пры запазычанні змяніла род і адпаведна суфікс па аналогіі да назваў прадмета паводле яго прызначэння, напрыклад прыпечак, абутак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
slip2[slɪp]v.
1. слі́згаць; слі́згацца; паслізну́цца
2. вышмы́гваць; уцяка́ць
slip away[ˌslɪpəˈweɪ]phr. v. вы́шмыгнуць; сысці́ не развіта́ўшыся
slip by[ˌslɪpˈbaɪ]phr. v. праляце́ць (пра час), пране́сціся
slip in[ˌslɪpˈɪn]phr. v. укра́сціся (пра памылку); незаўва́жна ўвайсці́
slip off[ˌslɪpˈɒf]phr. v. скіда́ць ( адзенне, абутак)
slip on[ˌslɪpˈɒn]phr. v. накі́нуць (адзежу), наспе́х апрана́ць
slip out[ˌslɪpˈaʊt]phr. v. вы́шмыгнуць; вы́рвацца;
He let the name slip out. Імя сарвалася з языка.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
скі́нуць, -ну, -неш, -не; скінь; -нуты; зак.
1.каго-што. Кінуць уніз з чаго-н.
С. снег са страхі.
С. дэсант.
2.што. Зняць з сябе (вопратку, абутакі пад.), рыўком адкінуць што-н. з чаго-н.
С. боты.
С. з галавы хустку.
3.што. Паменшыць на якую-н. колькасць, велічыню (разм.).
С. сотні дзве.
Эх, с. бы гадоў дзесяць!
4.перан. Вызваліцца ад чыйго-н. панавання, звергнуць, пазбавіць улады.
С. путы няволі (высок.).
5.што. У гідратэхніцы: адвесці ваду з якога-н. вадаёма.