прыметны, ✂ і прыкметны, ✂.

  1. Такі, што лёгка прымеціць.

    • П. шрам над брывом.
    • Ён прыметна (прыкметна) (прысл.) пахудзеў.

  2. Які выдзяляецца сярод іншых.

    • Ён чалавек п.

  3. Які з’яўляецца прыметай, адзнакай.

    • П. знак.

|| наз. прыметнасць, ✂ і прыкметнасць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

пісьменны, ✂.

  1. Які ўмее чытаць і пісаць, а таксама які ўмее пісаць граматычна правільна.

    • П. чалавек.

  2. Які мае неабходныя веды, звесткі ў якой-н. галіне.

    • П. інжынер.

  3. Выкананы адпаведна, з асноўнымі патрабаваннямі.

    • П. праект.

|| наз. пісьменнасць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

свацця, ✂, ж.

  1. Жанчына, якая сватала нявесту жаніху ці жаніха нявесце.

  2. Маці мужа ў адносінах да жанчыны ці маці жонкі ў адносінах да мужавых бацькоў.

◊

  • Пераезная свацця (разм.) — чалавек, які часта мяняе месца свайго знаходжання дзе-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

тайна, ✂, ж.

  1. Тое, што хаваецца ад іншых, што вядома не ўсім; сакрэт.

    • Захаваць тайну.
    • Ваенная т.

  2. Тое, што яшчэ не пазнана; скрытая ўнутраная сутнасць з’явы, прадмета.

    • Тайны прыроды.

  3. Тое, чым чалавек яшчэ не авалодаў.

    • Т. галактыкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

штурхач, ✂, м.

  1. Дэталь, прыстасаванне для падштурхоўвання чаго-н. (спец.).

    • Ш. клапана.

  2. Дапаможны паравоз у хвасце поезда або самаходнае судна, якое штурханнем рухае баржы (спец.).

  3. перан. Чалавек, якому даручана падштурхнуць, паскорыць патрэбную ў дадзены момант справу (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

шукальнік, ✂, м.

  1. Чалавек, заняты пошукам, здабываннем чаго-н.

    • Ш. жэньшэню.
    • Шукальнікі алмазаў.
    • Ш. прыгод.

  2. Прыстасаванне ў розных прыборах, якое аблягчае знаходжанне якога-н. прадмета, аб’екта (спецыяльны тэрмін).

    • Ш. у фотаапараце.

|| ж. шукальніца, ✂.

|| прым. шукальніцкі, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

шыльда, ✂, ж.

  1. Дошка з надпісам назвы ўстановы, прадпрыемства і пад., вывеска.

  2. перан. Пра знешні, паказны бок паводзін, дзейнасці, спосабу жыцця і пад. (разм.).

    • Гэта толькі ш., на самай справе ён не такі чалавек.

|| прым. шыльдавы, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

во́лат, ‑а, М ‑лаце, м.

1. Казачны герой незвычайнай сілы, удаласці і мужнасці; асілак. // Чалавек вялікага росту і сілы; велікан, гігант. [Багданёнак] быў волат гадоў трыццаці. Чарнышэвіч. Волатам выглядае цельшынскі дзед Мікіта. Пшыркоў. // перан. Што‑н. надта вялікіх памераў. На зямлі гніюць пакрытыя мохам камлі лясных волатаў. В. Вольскі.

2. перан. Чалавек выдатных здольнасцей, геній; тытан. У гэтай сялянскай хаце адбылася першая сустрэча волатаў нашай літаратуры — Янкі Купалы і Якуба Коласа. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абра́ннік, ‑а, м.

1. Той, хто абраны для выканання якіх‑н. высокіх абавязкаў. Дэпутаты — абраннікі народа. □ Усё гэта нова для нас, і самі мы — абраннікі калектыву — таксама нібы панавелі адразу. Брыль.

2. Уст. Незвычайна здольны, асаблівы чалавек, дзейнасць якога не пад сілу для іншых. Ідэалістычнае ўяўленне пра паэта як абранніка лёсу.

3. Любімы чалавек; каханак. Відаць, што чакае яна [Гандзя] к вечарку свайго Серафіма, абранніка сэрца, Ля самых Баркоў на сваім хутарку. Зарыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нікчэ́мнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць нікчэмнага. Шырокі не пераставаў у значна павышаным тоне расказваць аб затхласці местачковага жыцця, аб нікчэмнасці інтарэсаў панямонскай інтэлігенцыі. Колас. // Крайняя нязначнасць каго‑, чаго‑н.; убоства. Апошнія калгасныя падзеі прымушалі.. [Чачыка] усё больш і больш задумвацца над сваёй нікчэмнасцю. Пташнікаў.

2. Нікчэмны чалавек. Чалавек, які сказаў некалькі пустых сказаў, мог.. [Макоўчыку] здацца нікчэмнасцю, надоўга страціць яго павагу. Мележ. — Калі б вы хоць гадзінку набылі з Тумашам, дык убачылі б, якая гэта нікчэмнасць. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)