◎ Плаўба́ ’плаванне’ (Стан.). Новаўтварэнне паводле чэш. plavba ’тс’. Ад яго пры дапамозе бел. суф. ‑(б)іт утворана таксама плаўбіт ’матрос’ (тамсама). як барацьбіт.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыхі́лак ’прыстанішча, прытулак’ (Нас.), таксама прыхі́лле, прыхі́лішча ’прытулак, прыстанне’ (Нас.; кобр., Рам.; Кос.), прыхі́лле ’франтон’ (жабін., ДАБМ). Суфіксальныя дэрываты ад прыхілі́ць < хілі́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пянцю́х (пенцюхъ) ’абрубак дрэва’; перан. ’таўстун’ (Нас.). Да пень (гл.), параўн. рус. пе́нтюх ’няўклюда’ (Праабражэнскі, 2, 36; Фасмер, 3, 232). Гл. таксама пенцюха́йла.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Разга́ты ’разгалісты’ (ТСБМ), ’вілаваты’ (лях., баран., Сл. ПЗБ; Некр.), разыга́ты ’галінасты’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Ад ро́ска, ро́зга (гл.), як расаха́ты. Гл. таксама разгачы́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ставару́к ‘сухая галіна дрэва’ (воран., Сл. ПЗБ). З літ. steverỹs ‘тс’ (Сл. ПЗБ, 4, 559). Гл. таксама Лаўчутэ, Балтизмы, 73 з літ-рай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ёлап ’неўрадлівая пясчаная глеба’ (Нар. сл.), магчыма, да ёлуп (гл.). Тады ўтворана таксама з *о‑луп. Параўн. лупняк ’сланец, патрэсканая глеба’, лупа ’струп’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

архе́й

(ад гр. archaios = даўні + aion = век, эпоха)

самая старажытная эра ў геалагічнай гісторыі Зямлі, якая распачалася больш за 3500 млн. гадоў таму назад і працягвалася 900 млн. гадоў, а таксама пласты горных парод, што ўтварыліся ў той час.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гратэ́ск

(фр. grotesque, іт. grottesca)

1) мастацкі прыём, заснаваны на кантрастным спалучэнні рэальнага і фантастычнага, перавялічанага і зменшанага, трагічнага і камічнага, а таксама літаратурны ці мастацкі твор, у якім выкарыстаны такі прыём;

2) друкарскі шрыфт з раўнамернай таўшчынёй штрыхоў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

капэ́ла

(польск. kapela, ад с.лац. capella = капліца)

1) хор, а таксама ансамбль, інструментальны ці змешаны (са спевакоў і музыкантаў);

2) хор пеўчых;

3) каталіцкая ці англіканская капліца ў выглядзе асобнага збудавання, прыбудоўкі да касцёла або ў самім касцёле.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ке́мбрый

(англ. Cambria = даўняя назва правінцыі Уэльс у Англіі)

першы перыяд палеазойскай эры геалагічнай гісторыі Зямлі, які распачаўся каля 570 млн. гадоў таму назад і працягваўся 70 млн. гадоў, а таксама пласты горных парод, якія ўтварыліся ў той час.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)