◎ На́разь ’паасобку’ (Бяльк.), параўн. рус. на́раз ’асобна’. З *на+рознь, гл. розны, сюды таксама на рбзь ’асобна; у розныя бакі’, на́разна ’асобна’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кімса́ ’купіна’ (Сл. паўн.-зах.). З літ. kimša ’тс’ (там жа, 462). Гл. таксама Урбуціс, Baltistica, 1969, V(I), 61; Лаўчутэ, Балтизмы, 46.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лётра ’неахайны, гультаявалі чалавек’ (брэсц., Нар. лекс.). Пры пасрэдніцтве польск. loter запазычана з с.-в.-ням. loter, lotter ’лайдак, гультай’. Параўн. таксама лотр.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малойца ’хлопец’ (навагр., Сл. ПЗБ). Бел. рэгіяналізм. Да маладзец (гл.). Суфікс ‑ца пад уплывам польск. мовы (Карскі 2-3, 32). Гл. таксама малоец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Махра́чык ’расліна’ (Бяльк.), махрэ ’гваздзіка-травянка, Dianthus deltoides L.’ (мін., Кіс.; Шат.). Да махры́ (гл.). Параўн. таксама махровы ’з вялікай колькасцю пялёсткаў’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выбо́рны ’адборны’ (Яруш., Касп., Нас.). Паводле Булыкі, Запазыч., 73, ст.-бел. выборный ’адборны, цудоўны, выдатны’ з польск. wyborny; параўн. таксама чэш. výborný ’выдатны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Багно́ўка ’расліна Empetrum nigrum L.’, таксама багнаўка (Кіс.). Ад ба́гна (гл.). Па месцу бытавання расліны (сустракаецца на сфагнавых балотах і ў сасновых лясах).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вальнякі́ ’месца, дзе жылі людзі, якія мелі вольнасць ад прыгону’ (Яшк.). Ад вальняк ’вольны чалавек’. Магчыма, таксама па мадэлі тапонімаў (Сушнякі і пад.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Васто́рг ’захапленне’ (Яруш.). Запазычанне з рус. восто́рг ’тс’, а гэта са ст.-слав. въстъргъ (Шанскі, 1, В, 176; параўн. таксама Фасмер, 1, 357).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Адпо́ўшчыць ’надаваць аплявух’ (Шат.). Магчыма, да ад‑по‑уш‑ч‑ыць ’ударыць па вуху’. Не выключана таксама сувязь (кантамінацыя) з ушчуваць ’караць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)